De groene troeven van Turnhout met een korreltje zout

Argus, het milieupunt van KBCV en Cera, heeft een wandel-of fietstocht opgesteld door Turnhout: Ontdek de groene troeven van de stad Turnhout. (bron).
In de inleiding van de brochure wordt Turnhout voorgesteld als een stad die ijvert voor groenbehoud en natuurzorg. Turnhout ziet zich graag als centrumstad op mensenmaat, die het behoud van de groene omgeving prioritair stelt (p.7).
De zoektocht leidt je naar:

• de Grote Markt
• Turnova
• Begijnhof
• Park Begijneveldekens
• Taxandriamuseum
• Kasteel van de hertogen van Brabant
• cultuurhuis de Warande
• Nationaal Museum van de Speelkaart
• Natuurpunt

De fietslussen leiden je naar

• het stadspark
• de stadsboerderij en de jachthaven

Ja, Turnhout heeft wel wat moois te bieden. De vraag is of dit wel allemaal "groene troeven" zijn. Is het hier weeral geen geval van een mooi stukje propaganda... de dingen anders voorstellen dan ze zijn, ze mooier voorstellen dan ze zijn...

• de Grote Markt: het grootste salon van het land: een vlakte van keien, in de zomer vol terrassen van de omliggende cafés; in het centrum langs de Sint-Pieterskerk is er wel een beperkte groene zone en hier en daar staan op de vlakte wel enkele boompjes...  Toch blijft dit plein een lege indruk geven; waarschijnlijk kan het niet anders omdat de markt hier moet doorgaan; maar om dit nu als groene troef uit te spelen vind ik toch wat overroepen.
• Turnova: de site van het voormalige Brepols, decennia lang een verloederd stadshart. Het project Turnova biedt in theorie ruimte aan veel groen; toch zal het grotendeels op de daken te vinden zijn en in de tuinen van enkele huisjes achteraan de site; voor de rest zal er hier en daar een verdwaald boompje of struikje te vinden zijn... voor zolang het duurt: zolang het niet kapot gaat aan gebrek aan water of als het niet met zijn wortels de tegels omhoog wrikt, want dan wordt het te gevaarlijk en wordt het gerooid... Neen, veel groen verwacht ik hier niet, in tegenstelling wat de propagandafotootjes ons willen doen geloven.
• Het begijnhof (info) biedt een rustpunt in het stadshart. Een mooie oude oase waarvan het eerst melding werd gemaakt in 1340. Het landschapsbeheersplan (bron) op initiatief van het OCMW wil het eigen karakter bewaren en versterken. Hopelijk leidt het onderzoek naar de kwaliteit van de beuken  niet tot de verwijdering ervan, want zij bepalen grotendeels het groene karakter van het begijnhof.
• Het Park Begijneveldekens is een mooie realisatie op de voormalige rangeerterreinen van de NMBS. Groen heeft hier enkele jaren geleden voor geijverd, in ruil voor zijn depannage van het stadsbestuur. Toch wordt ook dit stukje groen bedreigd: op papier kan het OCMW aan de voorzijde van het park nog flats optrekken en achteraan is ruimte voorzien voor huizenbouw. Hoe een parkje van een voorschootje groot toch nog een hypotheek met zich meedraagt. Dus: een kleine groene troef onder voorwaarden.
• Het Taxandriamuseum is gehuisvest in een mooi historisch gebouw: Het gebouw met den Toren: een van de oudste stenen burgerlijke huizen van Turnhout (voor het eerst vermeld in 1570) (info). Het heeft ook een kleine, mooie tuin en een voortuintje. Het omliggende historische goed is intussen ook al verdwenen: het convent...
• De omgeving van het kasteel (info) en het cultuurhuis de Warande is wel mooi. De bomen rond de vijver van het kasteel en de enkele bomen die nog resten op het plein geven het een apart cachet. Toch ook hier zijn de bedreigingen legio: de sequoia die er staat werd geschoren door de uitbreiding van de warande en ingesloten door plaveien, de haagjes die wat verderop stonden werden opgeruimd.... Een groot deel van het plein is herschapen in een groene gazon, doorsneden met zitbanken... kan moeilijk anders, omdat er ondergronds de parking is gegraven. Toch wel een mooi stukje groen in het stadshart; zeker een troef.
• Het Nationaal Museum van de Speelkaart heeft natuurlijk zijn historische waarde. Het is gehuisvest in de gebouwen van een vroegere textielfabriek (in plaats van Brepols dan zou het in zijn natuurlijke context gebleven zijn); omgeven door een parking.... waarvoor ook al weer plannen zijn om er huizen te zetten? Wat hier een groene troef van maakt, blijft me een raadsel.
• De gebouwen van Natuurpunt zijn wel mooi; maar vooral de tuin is een schat voor de vogels en vlinders. De verschillende hagen, hoge bomen, vijvertje... maakt het tot een prachtig biotoop in het centrum van de stad. Ook al wordt dit domeintje stilaan verder ingesloten, toch blijft het een groene troef van de natuurvereniging.

En dan nog de "troeven" waarlangs de fietslussen je leiden...

• Het stadspark met zijn grasvelden, lanen met bomen, stukjes bos, een kooi met dieren (ezels, geiten, schapen, kippen en hanen, pauwen, herten, ganzen, ....), binnen afzienbare tijd een zwembad dat hopelijk terug kan gebruik worden, een speelweide voor de kinderen, tennisvelden, een voetbalveld met piste, een sporthal.  Het blijft een mooi stukje. Toch is het de laatste tientallen jaren al omsingeld door de nieuwe wijk achter de dierenweide, door de appartementsblokken niet ver vandaan. Ook is het van binnen aangevreten door de Handelsschool, door de sporthal, door de inplanting van de voetbalclub.... Toch nog steeds de moeite waard en hopelijk blijft men er nu met zijn handjes af.
• De stadsboerderij is een boerderij die men heeft opgemaakt en nu gebruikt als een soort educatief centrum. Het staat nu nog midden in de velden, midden in landbouwgronden. Toch is men deze gronden in ijltempo aan het inpalmen voor huizen. De landbouwgrond eromheen verdwijnt, de stadsboerderij zal als een vreemd lichaam overblijven, als een restant aan eerdere tijden. In het gebied wordt wel 20% park voorzien (met dank aan de inspanningen van het bestuur en de stadsdiensten), toch is er 80% open ruimte opgeofferd aan het uitbreiden van de stad. Ik kan het moeilijk over mijn hart krijgen om dit een groene troef te noemen...
• De jachthaven is een mooi stukje Turnhout. De torens zijn voornamelijk opgetrokken op terreinen van vroegere industrieën: Allard en Anco. Toch wordt de jachthaven stilaan een blokkendoosje, nu binnenkort aan de overkant het waardevolle stukje struweel wordt volgebouwd met drie blokken appartementen. Wat nog aan groen rest is: het rijtje bomen langs de vaart en vijf meter aan weerskanten van de vaart. Verder heb je er de ligweiden met enkele boompjes (die enkele van de bewoners al weer weg wilden omdat ze zogezegd hun zicht op de boten belemmerden). Dus een mooi panorama... maar waar het groen weeral duidelijk moet inbinden...

Al met al zijn er mooie plaatjes in Turnhout te schieten. Ook in het straatbeeld probeert men met boompjes en kleine aanplanten het straatbeeld wat te verzachten. Toch moet het groen steeds meer terrein prijs geven, letterlijk en figuurlijk. Om dan uit te pakken met Turnhout als groene stad?

Zwembad en paddenstoel

Rare titel... wat hebben zwembad en paddenstoel met elkaar te maken?

Het zwembad
Nu zou het kunnen dat er stilaan paddenstoelen groeien in het zwembad; ze houden van vochtige milieus en zijn de eerste om dood hout verder af te breken... Met de jarenlange leegstand kunnen hier en daar de eerste exemplaren opdagen. Het zou zelfs een mogelijke uitkomst kunnen zijn voor het stadsbestuur: laten we er een champignonkwekerij van maken..

Neen, serieus: er is een "oplossing" gevonden voor het zwembad. Met Essa als architectenbureau, Pellikaan als bouwfirma en Optisport voor de uitbating van het zwembad; samen vormen ze de "zwembadgroep".  De zwembadgroep krijgt een jaarlijkse werkingssubsidie van 1 150 000 euro; het contract loopt over 20 jaar (bron). De verbouwing wordt op 6 miljoen euro geschat
Er wordt gemeld dat het uitbaten en onderhouden met eigen personeel duurder zou uitkomen.
Enkele bedenkingen hierbij:

• Hoe komt het dat eigen personeel in overheidsdienst duurder uitkomt dan privé - die dan toch ook nog winst moeten maken?  Toch een serieuze en langdurige uitgavepost op de stadsbegroting. Ik vraag me af hoeveel van dit geld echt verantwoord is.
• Wordt er nog gerept over de verantwoordelijkheid van het débacle van het zwembad: de bouw die er nu staat en de problemen die dit mee heeft gebracht? Wie is hiervoor verantwoordelijk: de architect, de aannemer, .... het toenmalige stadsbestuur (meer bepaald verantwoordelijke schepen... dit was?... wie weet het nog?...). Met deze deal lijkt het alsof de stad de kosten van het mislukte zwembad op zich neemt...
• Misschien helemaal niet ter zake; maar wie gaat wandelen in het stadspark, naast de vijver aan de kant van het zwembad, kan niet naast de grote afvoerbuis zien die continu water spuit in de beek ernaast... Is dit ecologisch te verantwoorden?
• Welke garanties heeft de stad dat de veranderingen ook een oplossing zijn voor de problemen? Wie is verantwoordelijk (en draait voor de extra kosten op) als er nieuwe problemen opduiken? Waarom wordt niet duidelijk gecommuniceerd waar de problemen lagen? Hoe komt het dat men tot nu toe deze problemen niet heeft kunnen oplossen? 

Het is wel raar dat te samen met het vinden van de oplossing voor de technische oplossing voor de problemen de exploitatie wordt uitbesteed. Waarom kon deze oplossing niet eerder gevonden worden? Waarom moet dan het geheel worden uitbesteed ten koste van veel centjes die gedurende een lange periode (20 jaar) flink aan de stadskas gaan vreten?

De Paddenstoel
Deze centjes moeten wel ergens vandaan komen. In een vergadering met de ouders is gezegd dat het schooltje de Paddenstoel in de Jozef Simonslaan moet verdwijnen om de stadskas aan te zuiveren. De verkoop van de gronden zou 600 000 euro in de stadskas moeten doen vloeien (bron).  Dus niet omdat er weinig kinderen zijn, niet omdat er weinig toekomstperspectieven voor het schooltje zouden zijn... gewoon om de grond waarop het staat in te pikken; je zou kunnen zeggen om het zwembad te betalen ... of je zou ook kunnen zeggen om bij te dragen aan de winsten van enkele firma's - want ik veronderstel dat ze toch niet met verlies zullen werken.
Ik zou het kindereffectenrapport bij dit dossier wel eens willen inkjken...

In het weekend van 20-21juni kwam het bericht dat het gemeentebestuur aan de gemeenteraad zou vragen de sluiting van de school te schorsen. Dit betekent niet dat ze openblijft... wel dat de stad nakijkt of het dossier juridisch wel waterdicht is... 

Duikers... slordig werk voor een harde prijs

Het pad langs het kanaal is enkele maanden buiten gebruik geweest omdat de duikers aan herstelling toe waren (foto265). Volgens het spandoek dat het paadje afsloot liep de kostprijs op tot 1.1 miljoen euro.

De werken zijn intussen gedaan, tenminste dat veronderstellen we. Maar de toestand waarin de duikers zijn achtergelaten is allesbehalve. Ook het buurtwerk Stokt heeft hiertegen al zijn stem laten horen. De helling werd niet afgewerkt (foto306), de bomen werden omvergeduwd (foto306), het paadje werd verhard met redelijk groot steenafval (foto306). Dit laatste betekent dat het erg moeilijk is om met een buggy langs het paadje te wandelen. Wat een contrast met de plaats waar de beek onder de Oude Beersebaan loopt...
De aannemer heeft het geld (een toch niet geringe som) waarschijnlijk intussen binnen...

Veldekensloop: stinkend poeltje

Al eerder berichtten we over de Veldekensloop. Blijkbaar is er een riolering van de Anco Torens verkeerd aangesloten. Gevolg is dat de Veldekensloop veranderd is in een stinkende open riool (foto290).
In het krantenbericht aangaande werd gemeld dat de stad opteert voor overleg. Blijkbaar vordert dit niet erg, want er is nog weinig beterschap te merken.
In mijn ogen is het nochtans simpel: je ontbiedt alle betrokkenen (architect, aannemer(s), bouwheer).

• Hoe staat het op het plan? Is dit slecht getekend dan is de architect schuldig.
• Als het goed op het plan staat en het is slecht uitgevoerd: dan is de aannemer verantwoordelijk.
• Eventueel kan dit worden aangevuld met verantwoordelijkheden van de bouwheer.

De verantwoordelijken staan ook in voor de sanering van de Veldekensloop en eventueel ander geleden schade. Ook de milieuschade kan verrekend worden.
Dus zo moeilijk lijkt me dit niet.

Natuurpunt: het andere verhaal

In de berichtjes over het beheer van het vennengebied

Natuurpunt geeft het voorbeeld?
Dringend gevraagd: nieuwe vitale bossen
heb ik enkele kritische vragen gesteld bij het rooien van de bossen door Natuurpunt.

Naar aanleiding van dit laatste had ik een gesprek met iemand van Natuurpunt. Hier volgt het andere verhaal, bekeken vanuit de natuurvereniging.

Het Turnhoutse Vennengebied is erg waardevol. Het is één van de weinige resterende natte heidegebieden. Daarom wordt het beheer en de ontwikkeling ook door Europa ondersteund. In de bossen er rond is er nog bodem aanwezig waar de pollen van de heide overleefd hebben en niet vernietigd zijn door landbouwactiviteit of andere bezigheden.De heide heeft in het verleden een grote rol gespeeld in het kunnen overleven in armoede; ze voorzag in brandstof, voeder voor de schapen en leverde meststof voor het land.

De Amerikaanse eik, die overal te zien is, is een exoot. Hij beschermt zich door de bodem rond zich te verzuren en kwistig zijn vruchten uit te zaaien. Daardoor groeit er niet veel anders meer in zijn geburen. Bovendien herbergt hij weinig insecten. Het is een erg armzalige boom. Een bos met Amerikaanse eiken kan men zelfs met moeite een bos noemen.

Door het rooien van zulk 'n bos en dit te vervangen door natte heide creëert Natuurpunt dus een enorme meerwaarde. Daarvoor is de vereniging niet genoodzaakt de gerooide bomen te compenseren. Dit wordt ook zo erkend door de overheid en maakt deel uit van het betreffende beheersplan.

Doorheen de weiden lopen dreven die ook vaak met Amerikaanse eiken zijn afgezoomd. Deze blijven bewaard vanwege hun cultuurhistorische waarde. Toch is dit ook niet onbesproken. Vleermuizen gebruiken lineaire structuren (waaronder ook deze dreven) om zich te oriënteren. Maar tegelijkertijd zijn deze lijnen ook barrières. Doordat de bomen schaduw geven, een licht koeler micro-klimaat creëren, vormen ze een moeilijk te overschrijden lijn voor o.a. gentiaanblauwtjes. Deze vlinders zijn erg gevoelig voor lichte temperatuurschommelingen.

Om de vennen te behouden is het van belang dat

• de zuurtegraad laag blijft (en er dus zeker geen bladafval van Amerikaanse eik in komt)
• de wind vrij spel blijft houden over het wateroppervlak (om verlanding tegen te gaan)

Daarom worden de meeste vennen rondom ontdaan van bomen.

Door de vennen en de omliggende weilanden zo te beheren krijgt men veel insecten, veel weidevogels... 

Om u nog even te laten genieten van het mooie landschap hier nog enkele foto's (foto302, foto303, foto304). Dit is nog het meest overtuigende argument...

De bovenliggende argumentatie is intussen ook op internet verschenen: Bomen kappen voor de diversiteit (bron). Ook in GVA verscheen een artikel: Kappingen hebben resultaat. (bron). In dit artikel wordt aangehaald dat de kappingen blijkbaar de biodiversiteit versterken: het bont dikkopje is al waargenomen, maar ook diverse bedreigde of kwetsbare broedvogels zoals de boomleeuwerik, de boompieper, de wielewaal, de gekraagde roodstaart. Ook inheemse planten zoals kleine zonnedauw en moeraswolfsmelk, keren terug. Deze argumentatie kan ik wel niet erg volgen: de kappingen zijn nog maar net gedaan en toch zou dit al invloed hebben op de aanwezige vogels en planten? Ik geloof er niet veel van... En dus een kijkje genomen op de site waarnemingen.be. Daarin zie ik dat de verschillende vogels en planten die aangehaald werden ook al in 2010 werden waargenomen. Ze zijn dus zeker geen nieuwigheid in de vennen, laat staan dat ze te danken zouden zijn aan de kappingen.
In het boek "Vogelzang in Nederland"  vindt men op p. 154 - 155 een overzicht van de vogels per biotoop. We overlopen even de vogels wiens voorkomen aan het kappen van de bomen worden toegeschreven:

• de boomleeuwerik komt veel voor in loofbos, komt veel voor in heide, komt voor in duin
• de boompieper komt veel voor in loofbos, komt veel voor in heide, komt voor in duin
• de wielewaal komt veel voor in loofbos
• de gekraagde roodstaart komt sporadisch voor in bebouwing, komt voor in park en tuin, komt veel voor in loofbos, komt voor in naaldbos, komt sporadisch voor in heide en in duin

Dus al met al heeft men door het kappen van de bos de kans verminderd dat de vermelde soorten zullen voorkomen.

Hiermee wil ik niet zeggen dat het rooien van de bomen misschien vogels en ander leven zal aantrekken dat er anders niet zou zijn, maar men heeft ook wel een deel leven weggenomen. Ik wil hier enkel zeggen dat de vermelde waarnemingen moeilijk of niet gebruikt kunnen worden om de kappingen te rechtvaardigen.

Natuurpunt zou m.i. zuiverder in zijn schoenen staan als men de bomen (ook de Amerikaanse eiken) zou compenseren in de onmiddellijke omgeving. Zo zouden tegenstanders die het fenomeen van het ontbossen door de vereniging aangrijpen om deze aan te vallen, de mond gesnoerd kunnen worden. (En zou ik ook tevreden zijn).

Money Money Money... we don't need no education

Het stadsbestuur van Turnhout gaat het wijkschooltje in de Jozef Simonslaan sluiten.(bron). (foto299 foto 299) Het schooltje stond op de lijst van gebouwen waar de stad vanaf wil. Marc Boogers, schepen van onderwijs Groen zegt in de krant: "De school in de Jozef Simonslaan, dat is een oud conciergegebouw en diverse klascontainers die aan vervanging toe zijn, gelegen op een waardevol stuk grond". Lees: de stad heeft hier de mogelijkheid om de boel te verkavelen en zo een aardig centje mee te pikken.

Dat de kleuters nu 400m verder naar het Stadspark moeten trekken, dat lijkt de bestuurders niet onoverkomelijk. Zonder commentaar mijnentwege....

En daarmee gaat de verstening van Turnhout gewoon verder, en het stadsbestuur neemt hier vrolijk aan deel, om economische redenen.... want anders zouden ze de belastingen moeten verhogen..Intussen kan men wel tienduizenden euro's uitgeven aan studies hoe men de bibliotheek best zou inrichten, is er nog steeds geen beweging in het zwembad waar duizenden euro's al weg zijn gevloeid maar waar er nog maar weinig is gezwommen....  De overheid staat in zijn nakie, en zet zich nog verder in de uitverkoop. Dus bouwheren: prop ook dit stuk maar vol huisjes... tot de huizenmarkt oververzadigd geraakt, de prijzen kelderen, de leegstand en verkrotting zich meester begint te maken van de stad... maar ja, dat konden we dan toch niet voorspellen?


Even total loss...

• Als men dit wijkschooltje kan sluiten, waarom dan niet ineens alle wijkscholen sluiten?
• Heeft men nog een bibliotheek nodig? Misschien kan dit wel vervangen worden door de verspreiding van e-boeken? Lekker futuristisch...
• Heeft men wel een cultureel centrum nodig? Oh, neen, dit was reeds in handen van de provincie gegeven, dit is natuurlijk ook een elegante oplossing... anders zou men het evengoed kunnen verkavelen...een privé-rusthuis lijkt me wel wat...
• En het oude stadhuis op de markt staat er ook maar wat voor spek en bonen bij... misschien kunnen we er wel een hotel van laten maken? Het archief verhuist naar de Warande, maar omdat de Warande wordt verkaveld... is er een probleem... Of toch niet, want waarom heeft men een archief nodig? Het kost alleen maar geld, uit economische redenen kan men dit maar best afschaffen, vernietigen... anders moeten we de belastingen verhogen.

Ik weet het, ik trek het wat in het belachelijke... Politiek is geen gemakkelijke job: het is elke dag opnieuw keuzes maken, verschillende belangen tegenover elkaar afwegen... maar mijn punt is: het economische standpunt overweegt sterk; en in de ruimtelijke ordening wordt dit vertaald naar steeds meer verstening, huizenbouw (want daar is voorlopig nog geld te rapen) en steeds minder ruimte voor andere zaken (bomen en ander groen, spelgelegenheid, openbaar domein en openbare dienstverlening).

Stokts plein: onbegrijpelijke verspilling en verminking

De plannen van de Ark met het Stokts Plein zijn blijkbaar nog altijd niet in de fase van de officiële aanvraag. Toch moet er ernstig rekening mee gehouden worden. De plannen, voor zover er iets over  bekend is, blijven bij mij gemengde reacties uitlokken. Toch is hetgeen erover bekend is weinig geruststellend: zie het jaarverslag 2013 van de Ark  p. 13 waar het plein en betonnen indruk geeft, met enkele boompjes aan de kant (bron); in een artikel in GvA stond de aanblik van de hoek Brugstraat- Hertoginstraat: wat een aaneengesloten bebouwing laat zien, zonder voortuintjes (bron).

Aan de ene kant ben ik blij dat blijkbaar het grootste deel van het plein zou behouden blijven.  Toch is het zo dat het gedeelte met groen, grote bomen en speeltuig aan de kant waar nu de garages staan, zal verloren gaan. Ook over de voortuintjes van de verschillende huizen maak ik me zorgen (gebaseerd op de foto die de Ark heeft vrijgegeven). De buurtbewoners ijveren al jaren voor een gemakkelijker en eenvormige toegang vanuit de omringende tuinen tot het plein. Zo zou er ook meer sociale controle kunnen komen en zouden de bewoners met hun fietsen langs achter in de tuin kunnen geraken. Maar blijkbaar is dit teveel gevraagd. Het behoud van het plein hebben we waarschijnlijk te danken aan het feit dat de stad er (gedeeltelijk) eigenaar van is. Toch speelt het bestuur in dit project toch een beetje een dubbel spel (zie verder in dit bericht).

Aan de andere kant is het wraakroepend dat toch wel 22 degelijk gebouwde huizen worden gesloopt door de sociale huisvestingsmaatschappij. Blijkbaar staan deze huizen ook niet aaneengesloten, want er staan ook huizen tussen van eigenaars die behouden zouden blijven.  Dit zou het project een kakofonische aanblik geven. Blijkbaar beschouwen de jonge ontwerpers van de Ark de bestaande huurwoningen als "oude krotten". Degenen die het project dragen hebben blijkbaar weinig historisch besef... en bovendien weinig respect voor de eigenheid van de buurt. Dit terwijl vele huizen nog recent gerenoveerd zijn. In een aantal staan nog maar pas nieuwe condensatieketels, de elektriciteit is er vernieuwd, er is een nieuwe keuken geplaatst.  Als de huizen worden afgebroken, dreigt veel ervan op het stort terecht te komen. Veel van de mensen huren er al meer dan twintig jaar... zij zien zich nu voor andere situaties geplaatst: zullen ze er nog terecht kunnen? welke gevolgen heeft dit? En zoals algemeen geweten is nieuw niet noodzakelijk beter. Uit eigen ervaring weet ik dat de  muren van de huizen in de wijk solide zijn; probeer er maar eens een nagel of kram in te krijgen, terwijl in nieuwbouw gyproc de kroon spant.
De redenering dat de huizen niet meer aangepast zijn en ook niet meer aangepast kunnen worden aan de recente kwaliteitseisen is op zijn minst gezegd dubieus. In de Taeymanslaan, een straat verder dan waar de huizen worden gesloopt, is dezelfde maatschappij (de Ark) nog steeds ijverig bezig aan het renoveren van 26 huizen, (foto297) die van hetzelfde type zijn die een straat verder als krotten worden beschouwd. Op de ene plaats renoveert men, een straat verder slaat men alles tegen de vlakte..  Onbegrijpelijk vind ik dit, op zijn minst weinig consequent.
Een speciaal geval vormt het buurthuis. Het buurthuis is sinds een paar jaar (2011) verhuisd van de hoek van het Robsonplein naar het midden van de Brugstraat. Hoeveel geld er is ingestopt voor de aankoop, maar daarna ook nog voor de renovatie is me niet bekend, maar het moet een behoorlijk bedrag zijn. En na enkele jaren gaat men dit buurthuis mee slopen en gaat men een ander bouwen in het nieuwe gedeelte... Blijkbaar kan de verspilling van het gemeenschapsgeld niet op.

Zoals al eerder gezegd (zie bericht Stokts Plein) vind ik het erg raar dat de Ark de toestemming zou krijgen van de stad om een halve wijk af te breken. Dit terwijl er bij andere renovaties en noodzakelijke aanpassingen van de woningen vanuit de stadsdiensten sterk wordt aangedrongen op het bewaren van de eenheid en eenvormigheid van de wijk. Dit project zal de wijk verminken...

Nu is het zo dat de stad de gedeeltelijke redding van het plein betekent ..... maar anderzijds: wie zit in de Ark? Het bestuur is grotendeels politiek samengesteld. De samenstelling van de raad van bestuur is niet zo gemakkelijk te vinden. Via de jaarrekeningen bij de Nationale Bank kan en wel vermeldingen vinden, maar blijkbaar is de samenstelling van het bestuur intussen reeds grondig veranderd (bron). Ik begrijp niet waarom de politieke verantwoordelijken de verminking van de wijk en de verspilling van gemeenschapsgeld goedkeuren... Dankzij de stad kan het plein waarschijnlijk grotendeels behouden blijven, maar de vertegenwoordigers van het stadsbestuur zorgen er mee voor dat de wijk verminkt wordt. Misschien spelen er andere belangen mee, maar daar kan ik alleen maar naar raden.

En dan is er nog het spelletje van het beheer van informatie: plannen worden getekend, architectenbureaus ingeschakeld, buurtvergaderingen belegd... er wordt gezegd dat de afbraak van de woningen voor heel binnenkort zou zijn, dat de realisatie van het project nog meerdere jaren op zich kan laten wachten... er is zelfs nog geen officiële aanvraag... Dit alles maakt verzet tegen de plannen er niet gemakkelijker op..

Het meest verontrustend is nog de uitlating van de Ark dat men nog niet goed weet wat te doen met het plein. Men bekijkt het nog, want voorlopig zijn er niet voldoende financies... Hopelijk komen de financies er nooit en kan het plein blijven wat het nu is: een veilige en groene speelplaats voor de kinderen in de buurt.

Niets ontziend(e) hebzucht

Lokeren is een gehucht van Turnhout, gelegen langs de weg naar Gierle. Eeuwen geleden kende dit gehucht al een borcht. Dit was hier een woning die in leen was genomen door Nicolas vander Mere. Zo kreeg deze woning later de naam: Hof ter Mere. Het hof is duidelijk te zien op de befaamde kaarten van Ferraris uit 1769 (foto 295); de grachten waren nog zichtbaar tot in de negentiende eeuw (bron)
Zo lang ik weet stond er op deze plek een klein kasteeltje, op een klein domein dat verder beplant is met bomen. Het situeert zich achter de Lokerenkapel, gebouwd in 1714. De kapel vierde verleden jaar dus haar 300 jarig bestaan. (foto295)
Tot hiertoe werd de Lokerenkapel mooi omzoomd door een klein domein beplant met bomen. Op het domein stond een klein kasteeltje, als herinnering aan de motte. Vanop de ring vormde de bomen een mooie insteek naar de stadskern. Ze kleurden het straatprofiel. (foto295).

Tot begin april er een mededeling werd gehangen op 1 van de grootste naaldbomen: men kondigt hier de bouw van 6 woningen aan. Gevolg: weg groen domein, weg het groene kader van de Lokerenkapel, weg de herinnering aan de historische wortels van het gehucht.
De bewoners hebben geld geroken en dus wordt niets ontzien.

Het zoveelste stukje waardevol groen binnen de kern gaat binnenkort letterlijk en figuurlijk voor de bijl. Zonder dat de bevoegde diensten van stedenbouw of ruimtelijke ordening er iets tegen doen. Deze verkaveling zal zonder twijfel weinig ruimte laten voor groen.  De aantasting gaat verder, gesteund door de regelgeving, door de rode zones van de gewestplannen en plannen van aanleg, door de blinde normen van de Vlaamse Regering die anderzijds uitblinkt door het ontlopen van haar verantwoordelijkheid inzake ruimtelijke ordening. Turnhout die zogezegd inzet op "inbreiding" vind ik belachelijk, want ook de woonuitbreidingsgebieden worden volop aangesneden en hier duizenden kavels worden aangeboden. Inbreiding heeft pas zin als men daardoor de stad in zijn omvang wil en kan beperken. Nu deint de stad verder uit. En binnen de kern worden alle groene plekjes systematisch vernietigd. Hierbij komt de leefbaarheid van de stad in het gedrang, op de eerste plaats voor vogels, maar op termijn komt het welbevinden van de inwoners onder druk te staan.

Dit kan men zien als de zoveelste testcase: is ruimtelijke ordening zo sterk dat men de vernietiging van dit historische hof kan tegengaan of kan men niets doen tegen de hebzucht van de eigenaars?  Ik kan de afloop al met redelijke zekerheid voorspellen...   Het Hof is vogelvrij verklaard...

Een modern fresco

Graffiti kan ook gezien worden als een vorm van ruimtegebruik: de makers eigenen zich een deel van de ruimte toe. Deze ruimte kan zowel openbaar als particulier zijn.

Klassiek zijn de werken op muren.  (foto294) Soms knap, vaak gewoon tags of wat krabbels.
De cabines van de NMBS (foto294) en de stations vormen een dankbare plaats voor de graffitispuiters.
Er zijn ook spuiters die van hun werk een rijdende tentoonstelling willen maken. Dan is een treinstel natuurlijk een gedroomd vehikel voor hun dromen. (foto294)


Nu ben ik doorgaans geen echte fan van graffiti: het meeste wat je ervan ziet is m.i. gewoon vervuiling, is ook het zich illegaal toe-eigenen van eigendom. Hier en daar zie je werkjes die de moeite waard zijn, die iets bijdragen aan de omgeving mooier maken. Natuurlijk moeten de spuiters oefenen om zover te komen, maar dat doen ze dan maar best thuis ipv de omgeving te bezoedelen.

Een enkele keer sta je toch versteld. Aan de Hollandse schuif kan je dit minimalistisch werkje bewonderen.... (foto294) Op het eerste zicht stelt het niet veel voor, je loopt er waarschijnlijk zo voorbij... Maar als je beter kijkt is het een knap staaltje van technisch kunnen... elk lijntje staat perfect waar het moet staan, dit moet werkelijk perfect zijn.

Maar het knapste vind ik het volgende: 
In de Hannuitstraat wordt, waar vroeger een loods stond, wordt nu een nieuw huis gezet.
Een graffitikunstenaar heeft hiervan gebruik gemaakt om een tekening te zetten op de zijmuur van het aanpalende huis. (foto293, foto293)
Knap gezien... normalerwijze zal de tekening bedekt worden door de muren in het nieuwe huis. Een modern fresco, verborgen zoals de antieke, bestemd voor de eeuwigheid (of toch voor enkele tientallen jaren).
Intussen heb ik wel gemerkt dat Rook niet altijd zijn plaatsen zo zorgvuldig kiest. Bovendien is er weinig meer in zijn werk dan een vluchtige tag. Deze ontsiert een container aan de Nieuwe Kaai, de afbakening van het grasveld aan de Nieuwe Kaai, een elektriciteitscabine aan de Hollandse Schuif....  Hij draagt dus zeker zijn steentje bij in het beschadigen van publieke en privé-eigendommen en het vervuilen van het straatbeeld. Als hij wordt gesnapt, dan hangt hem een fikse boete boven het hoofd...
Het lijkt zelfs dat hij de afgunst van andere spuitertjes opwekt, want op het knuppelpad aan de voetgangersbrug staat gespoten: "fuck you rook"... 

Dringend gevraagd: nieuwe vitale bossen

Dit is een stukje dat aansluit bij de slotbeschouwing van het bericht over het Turnhoutse Vennengebied...

Graag wil ik nog wat verder gaan met de slotbeschouwing van het vorige bericht...

Natuurpunt ijvert in het Vennengebied voor een open landschap. Het wil de heide en de vennen zoveel mogelijk in stand houden en bevorderen. Hiervoor moeten de meeste bomen in het landschap verdwijnen.

Je zou kunnen redeneren: dit is toch niet zo erg? Bos is de natuurlijke eind-vegetatie...  Als men de natuur lang genoeg zijn gang laat gaan, dan staat alles vol bossen. Dit natuurlijk op voorwaarde dat de mens intussen het klimaat, de lucht, het water, de bodem niet grondig heeft verpest zodat groei onmogelijk wordt.

Maar in een land met één van de laagste bebossingsgraden in Europa moet men toch voorzichtig zijn. We leven in een streek die dreigt één aaneengesloten stadsgewest te worden (of al is); want de Vlaamse Regering gaat van dit scenario uit. En dan nog te bedenken dat zowat 1/3 van de bossen in Vlaanderen zonevreemd zijn en dus vogelvrij zijn verklaard.
Dan denk ik... we  moeten dringend bewaren wat er is... Los van de gedachte dat elke boom een stukje leven is, bijdraagt tot de luchtzuivering, deel uitmaakt van en een functie heeft in een biotoop of territorium..

Natuurpunt zegt dat het de bossen die het rooit compenseert... niet hier, wel in de provincies die nog minder bos hebben... 
Louter gebaseerd op ervaring heb ik de indruk dat we hier zeker geen bossen te veel hebben.... als we nog over bossen kunnen spreken: lapjes waar wat bomen bij elkaar staan, erg versnipperd... geen bossen waar we in kunnen verdwalen (uitgezonderd misschien de staatsbossen van Ravels...). En elke dag wordt nog aan deze restantjes geknabbeld: uitgedund, verkleind, gerooid...
De bosjes die overblijven  zijn veelal oud. Dit geeft de voordelen van een uitgebalanceerd ecosysteem met veel leven. Toch hebben ook bossen een beperkte levensduur... Hoeveel bomen in onze bossen staan nog recht? Hoeveel bomen zijn nog gezond? Hoeveel bomen zijn nog vitaal?
Ook Natuur en Bos gaan nogal kwistig met de boomzaag rond... dat noemen ze dan beheer. Vaak worden nog gezonde bomen gewoon omgezaagd, om dan in het bos te blijven liggen.   In sommige bossen is meer dood hout aanwezig dan vitale bomen en struiken. (foto56; foto 56; foto56; foto56) ... zonde...
Als we met deze ogen naar onze bossen kijken, dan zullen we merken dat er dringend nood is aan nieuwe, vitale bossen. Want deze ontbreken.... Degene die in onze streek zulk een bos kan aanwijzen, mag me dit eens komen melden....
Als er bossen of bomen moeten sneuvelen (wat we absoluut moeten tegen gaan) hebben we hier en nu nood aan de compensaties... niet elders en ooit...  . We hebben dringend nood aan nieuwe vitale bossen.

Om het even scherp te stellen: Veronderstel dat men binnen enkel jaren tot de bevinding komt dat verschillende vogelsoorten (vooral bosvogels) aanzienlijk zouden achteruitgegaan zijn in het gebied, maar een aantal weidesoorten het wel beter doen: zal Natuurpunt dan hiermee tevreden zijn? Waarschijnlijk een groot aantal onder hen wel; maar dit betekent wel dat een heel aantal vogels hun biotoop kwijt zijn, hun jongen niet hebben kunnen groot brengen, half verhongerd zijn... Of zie ik het nu te dramatisch?

zie ook Natuurpunt, het andere verhaal

Bedrijventerrein hier, bedrijventerrein daar ... nu de bedrijven nog

Langs de Steenweg naar Kasterlee, tussen Meubelambacht en Tijlcars, stond er nog een mooi bosje... (foto 280voor; foto280voor) tot men onlangs de heleboel neerlegde en begon met het aanleggen van een bedrijvenzone. (foto280)
Bedrijvenzone "Everdongen" zoals het zo mooi prijkt op de borden. (foto280)
Hiermee verdwijnt weer een prachtig stukje natuur binnen de ring.

Het bedrijventerrein Veedijk staat intussen al enkele jaren... te staan. (foto59  , foto59) Met moeite kan je er één of twee bedrijven op ontdekken. Nochtans vond de toenmalige burgemeester het belangrijk, het zou voor meer dan duizend nieuwe werkplaatsen zorgen... Toen het project bekend werd hebben de boeren verschillende jaren de zwarte vlag op de akkers gehangen, uit protest tegen het verlies van landbouwgrond.

In de pijplijn zit waarschijnlijk nog een ander project aan de Bentel, waarvoor ook weer een hele lap landbouwgrond zal sneuvelen?.  (foto135; foto135)

Dus: we hebben er weer een nieuw bedrijventerrein bij. Als nu de bedrijven nog zouden volgen.
Bovendien moeten we kritisch omgaan met de cijfers hierover: hoeveel bedrijven zijn nieuw en hoeveel verhuizen gewoon van hun oude locatie naar het nieuwe bedrijventerrein? hoeveel banen bestonden al elders en worden naar het bedrijventerrein verplaatst en hoeveel zijn er echt nieuw?

Maar ja... ik herinner me nog een reportage op TV. Verschillende liberale excellenties en politici (De Croo, Dewael, Rutten...) op een boottocht op de Schelde. In de verte bemerkten ze nog een bosje. "Dit is nog een mooi stukje dat ontgonnen kon worden"... was de commentaar.

Turnhouts vennengebied

Gisteren zijn we op uitstap geweest naar het Turnhouts Vennengebied. We kwamen er in bij wijlen erg mooie, open landschappen terecht.  (foto 285, foto 285, foto 285, foto 285)Enkele vennen, vooral degenen die half droog, half nat stonden, waren een pleisterplaats voor water-en weidevogels. Vooral wulpen en grutto's waren prominent aanwezig. Door het relatief koude en natte weer hadden de weidevogels verschillende plaatsen waar ze naar toe konden - dus grote concentraties waren niet waar te nemen omdat ze over verschillende locaties verspreid zaten.
Verspreid over het landschap lagen vennetjes, weiden, weide-graslanden... naar een stukje echte heide was het achteraf nog even extra zoeken. (foto288, foto288)
Al bij al een prachtig landschap...


Nieuwe kansen

Onderweg stootten we op het relict van een buitenverblijf. Hier werden verschillende populieren gekapt.
Bij de terugweg kwamen we voorbij de Nieuwe Bossen. Hier is Natuurpunt bezig met het rooien van enkele percelen bos met voornamelijk Amerikaanse eiken. (foto279; foto279; foto279). Zij zien deze als exoten die de inheemse soorten bedreigen door uitspreiding van hun eikels.
De bomen moeten verdwijnen om een open vlakte te creëren, zodat de heide hier terug kan opschieten?, vennen open blijven en de weidevogels meer kansen krijgen.
De natuurverenigingen hebben de strijd aangebonden tegen de exoten: Amerikaanse vogelkers, Amerikaanse eik,. Hier is een parallel te trekken met het afschieten van predatoren (roofvogels, vossen enz...) om bepaalde soorten te beschermen: je weet waar je begint, niet waar het eindigt... dus een heel gevaarlijke strategie. Want de redenering wordt uitgebreid naar "ecologisch minder waardevolle" soorten: beuken? sparren? andere dennenbomen?  coniferen? Allemaal voor de bijl.

Langs het Bels Lijntje was het weer een slagveld. (foto284;  foto284; foto284; foto284) Verschillende inheemse boomsoorten werden hier gekapt: inheemse eiken en andere. Enkele jaren geleden heb ik hiervoor de diensten al aangeschreven en ze antwoordden dat men wil evolueren naar meer hakhoutbeheer.  De afgezaagde bomen zouden scheuten moeten vormen, deze vormen dan een lagere begroeiing die aantrekkelijker zou zijn voor verschillende vogelsoorten.

Maar toch... zijn er kosten aan verbonden
Langs de randen van het gekapte perceel merkte ik een grote concentratie van vogels en een grote bedrijvigheid. Een gelijkaardige concentratie en gedrag zag ik aan de rand van ons nieuwe, "slimme" "inbreidingsproject" Niefhout. (foto133) Daar is men verder bezig met de afbraak.
Ik denk dat de vogels verdreven zijn uit hun territorium, dat ze ontredderd zijn.
Het rooien van de bossen (en het inbreiden in de stad) vernietigt een aantal territoria, herschikt ze in elk geval. Een territorium wordt door vogels gekozen als het voldoende gelegenheid biedt tot voedsel, beschutting en voortplanting... Als er ineens tientallen bomen verdwijnen dan heeft dit een  ongetwijfeld een invloed op het territorium. Dus op termijn zullen hier een aantal soorten vogels teruglopen, verminderen... verdwijnen. Maar de natuurverenigingen zullen zeggen: om plaats te maken voor andere soorten...

Ik waardeer enorm de inspanningen die Natuurpunt en andere natuurverenigingen doen om de natuur vooruit te helpen. Petje af hiervoor.  Toch blijf ik het er moeilijk mee hebben dat ze een boom zien louter als element om een landschap  vorm te geven. Voor mij is een boom ook een stukje leven doordat hij beschutting geeft, voedsel, misschien zelfs gewoon een uitkijkpost is om het territorium te overzien en te verdedigen... Hij is ook een stukje van mijn leven en dit van mijn kinderen en kleinkinderen,omdat hij instaat voor het zuiveren van de lucht.  Ik kan het dus niet verdragen dat men bomen zomaar vernietigt. In de bossen zijn tegenwoordig meer opzettelijk gevelde bomen te vinden die men dan laat liggen omwille van ecologische redenen, dan dat er nog gezonde bomen rechtstaan. In het laatste natuurrapport (bron) blijkt dat bossen 2 tot 16 keer meer fijn stof uit de lucht halen dan heidegebieden; de oceanen vervullen blijkbaar nog een grotere rol in de luchtzuivering dan bomen (zie).... Maar, ik ben geen wetenschapper, geen bioloog... het vorige moet men niet zozeer zien als een wetenschappelijk onderbouwd standpunt, maar meer als een filosofische opvatting: eerbied voor het leven op zich, niet het herleiden tot een stukje economie, ook niet een gebruiksvoorwerp om het landschap naar zijn hand te zetten.
zie ook het bericht Dringend gevraagd: nieuwe vitale bossen 
zie ook : Natuurpunt het andere verhaal

Premies natuur.... mooi, maar..

De stad Turnhout geeft een premie voor het aanleggen of onderhouden van kleine landschapselementen. Deze zijn: hagen, heggen, houtkanten, bomenrijen en poelen. (bron) Dit is mooi, want vele ervan zijn  de laatste jaren verdwenen. 

De premie geldt enkel voor het buitengebied, landelijk gebied: zones die als landbouw-, bos-, groen-, natuur- of parkgebied aangeduid zijn. De aanplant moet uit streekeigen soorten bestaan. (bron)
En hier is natuurlijk de maar...
Eigenlijk betekent dit dat de stad het woongebied heeft opgegeven voor de aanplant van meer groen.
Ook hier verdwijnen er dagelijks kleine groene elementen. (zie hiervoor de berichten). De regelgeving laat niet toe dit te keren, en waar de regelgeving bestaat wordt ze ofwel niet toegepast en onvoldoende toegezien op de naleving ervan.
Denken we maar aan de voortuintjes in sommige wijken. Deze verdwijnen elk jaar meer en meer om te worden omgebouwd tot stallingen van auto's.. (foto172, foto 148) zonder dat ertegen wordt opgetreden.
Maar ook grootschalig wordt het groen ondergraven onder het mom van de zogenaamde inbreiding. De enkele groene plekjes die de stad nog rijk is binnen de ring, worden systematisch vernietigd en versteend. Het mooiste voorbeeld is het Stokts Plein (zie hiervoor de berichten hierover Stokts Plein1; Stokts Plein 2, Stokts Plein3). Zowel het groene binnenplein als de tuintjes en voortuintjes worden opgeofferd voor extra bewoning.  Hiermee wordt een belangrijke basis voor vogels en ander leven weggenomen., zonder dat iemand ernaar kraait.Waarom zich dan druk maken over het al of niet verharden van tuinen en voortuinen (foto291;  foto1), als men een heel deelgebied van de wijk zomaar laat verminken.

Dit is een zoveelste geval van "inbreiding". Volgens het Ruimtelijk Structuurplan betekent inbreiding: "de functionele of morfologische verdichting van het bebouwde weefsel, m.a.w. het bebouwen van terreinen die reeds ingesloten worden door andere gebouwen. Daartegenover staat uitbreiding: het bebouwen van nieuwe terreinen buiten de grenzen van de bebouwde omgeving. (bron)"
Toch kan men zich afvragen of de opvatting over inbreiding die het Structuurplan hanteert niet te beperkt is.  Mijns inziens gaat het bij inbreiding om het zo efficiënt mogelijk invullen van de verschillende functies van de ruimte zodanig dat de ruimte zo efficiënt mogelijk gebruikt kan worden, alle functies die de open ruimte bedreigen op een zo beperkt mogelijke oppervlakte gehouden worden. Dit betekent dat men niet alleen moet kijken naar bebouwing, maar ook naar openbare diensten, spelgelegenheid, groenvoorzieningen binnen de stad. Dus niet alle plaatsen zomaar volbouwen, zoals men nu bezig is. Dit betekent ook dat het een verhaal moet zijn van of... of: accent leggen op inbreiding en de uitbreiding beperken, niet in beide de remmen los laten en zowel het binnengebied als erbuiten laten volbouwen.