Turnhoutse kerststal 2018-2019

Gisteren zijn we even naar de Grote Markt gewandeld om naar de kerststal te gaan kijken.
Wat een verademing ten opzichte van enkele jaren geleden.

Toen moest men door een smalle doorgang achter de enorme tent met kraampjes kruipen om bij de stal te geraken. Hij stond er in een klein verdomhoekje weggestopt.  Heel het marktplein stond vol met kraampjes, ijspiste en kermisattracties. De gehele sfeer had nog weinig met kerstmis te maken.

Nu staat de stal in volle glorie te pronken. Ervoor staat een prachtige tuin, aangelegd door de leerlingen van VIBO. Er zijn duidelijk twee sectoren gemaakt: een met de kerststal en wintertuin; de andere met de ijspiste en de kraampje. We hebben genoten van de kerstsfeer.

Dank aan het huidige (binnenkort vorige) bestuur dat ze dit heeft willen en kunnen realiseren. Als we mogen geloven wat we in de pers hebben kunnen lezen, was dit niet gemakkelijk om te realiseren. Tegenstand van verenigingen en organisatoren werden gecounterd. Een dikke pluim.

Herdenking van een dode levende

Herdenkingen worden gehouden bij begrafenissen en crematies. Degenen die de overledenen gekend hebben staan dan even stil bij zijn of haar voorbije leven; ze spreken uit wat de betrokkene voor hen en voor anderen heeft betekend.
Zombies noemt men ook wel eens levende doden: doden die terug tot leven zijn gebracht, maar in een soort pseuso-stadium leven.

Graag wil ik de monumentale boom herdenken aan de ingang van het Sint-Jozefcollege. Een enorme inlandse eik.
Hoewel hij het niet weet, is hij ten dode opgeschreven. Hij is een levende dode. En dit al sinds enkele maanden, toen de landmeter het perceel kwam opmeten en er een bordje voor het hekken verscheen: te koop...

De eik staat er waarschijnlijk al enkele honderden jaren; langer dan  twee mensenlevens, misschien wel drie of vier...

Al die tijd

• hebben zijn duizenden bladeren gezorgd dat we met zijn allen iets gezonder konden leven door de koolstofdioxide uit de lucht te zuiveren. 
• de afgevallen bladeren zorgden voor een laag waarin insecten konden vertoeven, voedsel voor de vogels. 
• zijn monumentale takken zorgden voor broedgelegenheid, rustplaats, bescherming voor ontelbare vogels.
• zijn vruchten waren voedsel voor het enkele eekhoorntje dat er af en toe eens van kwam snoepen.

De boom was getuige van

• de aanleg van de ring
• de bouw van de wijk het Stokt
• wereldoorlog 2
• wereldoorlog 1
• het graven van het kanaal iets verder op 
• de afbraak van de hoeve van de Fierlant vlakbij
• misschien wel de Belgische onafhankelijkheid?

en alle gebeurtenissen die zich in deze periode hebben afgespeeld.

Nu is het einde voor hem nabij. Binnenkort zullen we hier het gesnor horen van de kettingzagen. Hij zal zijn verdediging proberen te activeren, zijn natuurlijke omgeving (zwammen, micro-organismen) zal proberen hem in leven te houden. Maar na  een paar weken is alles in het perceel weggevaagd, schiet er van hemzelf niets meer over... en wordt de grond volgebouwd met steen.
De straat zal nooit meer hetzelfde zijn dan voorheen en elke keer dat ik er langs kom, zal het met pijn in het hart zijn.

Maar voor de rest.... Iedereen blij...

• de buren morren niet meer omdat ze bladeren moeten opvegen in de herfst
• het College heeft zijn financiën weer wat aangezuiverd
• verschillende aannemers kunnen hun zakken weeral wat meer vullen
• de stad krijgt extra inkomsten en meer inwoners
• Schauvliege vindt dat haar plan van betonstop en inbreiding goed werkt...

Niemand staat stil bij de dood van deze kolos. Daarom deze kleine herdenking, een minieme dank voor alles wat hij voor ons heeft gedaan.


Door het taalgebruik hierboven suggereer ik dat bomen levende wezens zijn. En dit zijn het ook, misschien op een ander niveau dan de fauna , waartoe ook de mens behoort. De mens heeft een vreemde kronkel: hij gebruikt andere levende wezens voor zijn eigen belang, en denkt daartoe ook nog het recht te hebben. En hij ziet ze gewoon als een gebruiksvoorwerp en behandelt ze zonder respect. Huisdieren worden mishandeld, bij het vuil gezet. Sommige koeien, schapen enz hebben geen leven, worden vreselijk mishandeld nog voor ze worden afgeslacht. En dan mogen ze nog blij zijn dat ze worden verdoofd vooraleer ze de keel worden overgesneden.  Het minste wat men kan vragen is dat de mens dankbaar is voor wat hij van de natuur neemt en daarvoor het respect zou opbrengen dat daarbij past.

zie ook kinderen voor kinderen
zie ook Louis Neefs

Wulp, grutto en andere...

Hier beschermd

De Vlaamse overheid heeft heel wat centjes uitgegeven om grutto's en wulpen te beschermen. Een prachtig initiatief, dat wel ruim laat komt.

Daar afgeschoten

Maar als ze naar het zuiden trekken of terugkomen naar hier, dan worden ze boven Frankrijk en nog meer zuidelijke landen afgeschoten en belanden ze in de kookpot.
Wat voor zin heeft het dan ze hier te beschermen?

en natuurbescherming?

Niet alleen de genoemde vogels zijn het slachtoffer, maar daarnaast nog vele andere: ganzen, eenden, ortolanen enz...
Ook hier is er nog heel wat werk: jarenlang zegt men al dat de kieviten en andere weidevogels  achteruitgaan, vooral door het vroeger maaien van de boeren waardoor de jongen in de nesten al jaren levend worden vermalen. Maar er wordt weinig aan gedaan...
Al jaren klaagt men dat men weinig of geen kleine vogeltjes meer zien, maar dat de natuur gedomineerd wordt door kauwen, kraaien en bosduiven. Zij vinden nog wel eten op onze maisakkers, maar de andere niet meer.

De reactie van natuurverenigingen blijft lauw: ze zullen eens gaan praten met minister Schauvliege.
Terwijl ze lid zijn van een internationale vereniging ter bescherming van de vogels met miljoenen leden, maar hiervan horen we ook weinig of niets.
Dat ze hun leden kunnen mobiliseren om politiek druk te zetten op de betreffend landen...
maar politiek activisme is niet de sterkste kant van natuurverenigingen.... waarschijnlijk om de beleidsmensen niet tegen de borst te stoten.
Ze zouden ook samen met het beleid richtlijnen voor het maaibeheer kunnen uitwerken.
Ze zouden ook veel meer percelen kunnen bezaaien met zaden voor de kleine vogels...
Maar blijkbaar is dit allemaal geen prioriteit:  ze hebben waarschijnlijk hun handen vol met het beheren van hun natuurdomeinen.Waar we hen natuurlijk eeuwig dank voor verschuldigd zijn.

Een goed begin, maar nog een hele weg te gaan

Een goed begin

De gemeente Mol heeft een lijst laten opmaken met leegstaande panden. Op haar grondgebied staan 515 woningen vermoedelijk leeg. De eigenaars moeten een leegstandsbelasting betalen van 1250 euro per wooneenheid per jaar. Als een woning langer blijft leegstaan dan stijgt het bedrag. (bron)
Deze gemeente weet ten minste hoeveel woningen nog op de markt zijn of kunnen komen...

Nog een hele weg te gaan

Maar dan zouden de volgende stappen moeten komen:
nagaan waarom ze leegstaan?
hoe ze verkocht kunnen worden..
en vooral:
het al dan niet goedkeuren van aanvragen voor het bouwen van nieuwe woningen en appartementen laten afhangen van het beschikbare aanbod
maar dat zal er wel niet inzitten

Ook zou elke gemeente deze stappen moeten zetten...
Alleen zo zou een einde kunnen komen aan het aantasten van de open ruimte buiten, maar ook binnen de stad. Elk plaatsje dat zo mooi zou kunnen zijn om een stukje groen in de stad of gemeente te brengen is de laatste jaren verkwanseld om er woningen of nog beter appartementen op te zetten. Villa's met iets of wat groen domein aan, breekt men af en men maakt er appartementen van... totdat er niets meer dan steen en beton overblijft.

Wanneer gaat men snappen dat de ongebreidelde bouwwoede niet is vol te houden?
Dat men moet gaan naar renoveren, eventueel bouwen in de plaats van het bestaande  en niet altijd maar moet bij bouwen? Anders maken we onze dorpen en kleine steden kapot.

Kempense topnatuur

Minister van Leefmilieu Joke Schauvliege investeert 6.7 miljoen euro in 65 projecten in Vlaanderen. Doel is het beschermen van habitats en soorten.  Hiervan gaat 1.75 miljoen euro naar projecten in de Kempen.
Enkele voorbeelden die worden aangehaald (bron)

• de inrichting van drie grote moerasvijvers in de Rode Del - doel: kansen voor grote modderkruiper of weeraal, roerdomp, woudaap
• Beerse: Visbeekvallei, Kindermouw en Schrieken: uitbreiding leefgebied adder via reptielentunnel, depen 4 recreatievijvers, leefgebieden kamsalamander
• Witte Netevallei (aan watermolen Retie): omvormen 3 visvijvers tot natuurlijke vijvers
• Turnhouts Vennengebied: ondergrondse stenen verblijven en 2 torens voor vleermuizen
• verder nog initiatieven om het leefgebieden van heikikker en witsnuitlibel uit te breiden.

Allemaal knappe initiatieven die de biodiversiteit in onze regio ten goede zullen komen.

Toch enkele bemerkingen

• -Nergens is er sprake van bosgebieden uitbreiden; eerder worden nog bossen gekapt om zgn adders, heide enz. kansen te geven. Een bos wordt niet als volwaardig leefgebied erkend.
• Waarschijnlijk ligt het uiten de bedoeling van deze subsidieronde, maar de subsidies gaan naar natuurgebieden. De zorg voor natuur in stedelijke gebieden en zijn bijdrage aan gezondheid en diversiteit wordt in elk geval in deze subsidie niet erkend. (misschien ook niet de bedoeling)
• Daarmee speelt Schwauvliege in op de interesses en core-business van natuurverenigingen. Misschien gaan we te ver, maar als de minister de natuurverenigingen op tijd wat geld toestopt, dan zwijgen deze misschien over het tekort aan beleid en visie van de minister.

Enkele dagen daarna

maakt het Agentschap Wegen en Verkeer bekend dat ze verschillende hectaren bos gaan kappen langs wegen en snelwegen.
Een niet onaardig uitziende dame, die er erg betrouwbaar uitziet (daarvoor is ze waarschijnlijk uitgekozen), komt op TV met een aantal onzinnige verklaringen:

• het is 1% van ons areaal
• het heeft geen effect op de biodiversiteit noch op de kwaliteit van de lucht
• we laten de zone dan 10 jaar met rust, de struiken schieten terug op

Waar heb ik deze argumenten nog gehoord? Ah, ja, bij Natuurpunt....
Enkele minuten later zegt parlementslid van Groen Elisabeth Meuleman waar het eigenlijk wel om zal draaien

• men ontneemt hiermee de bewoners een buffer tegen het verkeer en de vervuiling
• de vervuiling zal toenemen
• het is een slechte zaak voor de biodiversiteit
• waarschijnlijk komt deze aanpak voort uit economische motieven: bij een niet selectieve kap kan men vlugger werken en met grotere machines de klus klaren

Legale diefstal

Een post dat op het eerste zicht niet veel maken heeft met ruimte, maar toch...

De laatste maanden heb ik door een verbouwing wat ervaring opgedaan met aannemers, met mensen uit de bouwsector.
Het is soms heel moeilijk om een vakman te pakken te krijgen, want ieder stikt blijkbaar in het werk. De bouwwoede in Vlaanderen is nog steeds in volle gang.
Een aantal wil zelfs niet meer komen om een relatief klein werk te komen uitvoeren.

Een aannemer wou geen prijsofferte vooraf geven. Wel was er een maximumprijs voor de werken vastgesteld en samen afgesproken (op papier) wat er juist moest gebeuren. Na afloop bleek hij  verschillende fouten te hebben gemaakt. De oplossing (met bijhorende kosten) hiervoor werd doorgeschoven naar degenen die na hem kwamen. Alhoewel de afwerking van het dak bij in de overeengekomen werken zaten, zegt hij dit niet te doen, eveneens het voegwerk van de gezette muren. De factuur overschreed wel met een derde het afgesproken bedrag.

In de gang hingen er platen met asbest tegen de muren. We hebben ze verwijderd. We vroegen aan degene die de muren kwam bepleisteren of hij dit mee wou doen zodat de muren konden beschilderd worden. Hij heeft het half en half afgewerkt, als hij er een halve dag aan gewerkt heeft is het veel... de rekening: 700 euro en het probleem is niet opgelost.

Degene die de tegels heeft komen leggen maakt een factuur 700 euro extra voor het  egaliseren: 400 euro voor 3uur werk en 300 euro materiaalkosten. Hij stikt in het werk, maar zijn factuur is het achttiende dat hij maakt dit jaar, terwijl hij wel verzuipt in het werk.

Degenen die met meerderen zijn langsgekomen werken dan zgn wel bij een baas, maar ze hebben allemaal het statuut van zelfstandigen.

Besluit
De bedragen die worden gevraagd in de bouwsector zijn niet meer van deze wereld. Ze vragen maar raak, zonder dat dit overeenkomt met reëel gemaakte prestaties of andere kosten.
Bovendien wordt er op grote schaal gebruik gemaakt van legale middelen (statuten) en illegale middelen (in het zwart werken?) om zoveel mogelijk winst te maken op zo kort mogelijke tijd. De overheid is hiervan de dupe: deels met haar medeweten en medeplichtigheid, deels omdat ze het oogluikend toestaat.
De kwaliteit van het geleverde werk is allesbehalve.

Ze kunnen deze bedragen vragen omdat de bouwsector voorlopig boomt. Hopelijk maken ze ook eens de tijd mee dat er te weinig werk is. Er is een betonstop, met als gevolg dat onze steden nog voller worden bebouwd. Veel beter zou zijn een bouwstop aan te kondigen, zodat huizen gerenoveerd moeten worden, maar we zien op het veld de tegenovergestelde trend. Doordat de overheid zoveel ruimte heeft gegeven aan de bouwsector (waarschijnlijk omdat ze voor werkgelegenheid en voor andere inkomsten zorgt, dat gegoede burgers er het meest van profiteren...) buiten de zogenaamde aannemers de burgers en de overheid uit en wordt Vlaanderen verder volgebouwd.

Ziekenhuis van Turnhout: te mijden plaats

Enkele ervaringen uit de eerste hand met het ziekenhuis  campus St Elisabeth te Turnhout.

Maaltijden

Het eten niet om op te vreten; vaak een groot stuk vlees, met weinig of geen groenten.
Voor mensen die speciale eisen hebben (vegetarisch, geen gluten...) slaagt men er na een week nog niet in om hen een fatsoenlijke maaltijd voor te schotelen.

Hygiëne

Slechts weinig verplegend personeel besteedt aandacht aan handhygiëne .

Lakens van mensen die er verschillende dagen liggen vergeet men te verversen
Ijszakjes stopt men na gebruik gewoon terug in koelkast, zonder ontsmetting.
Maar het ergst van al: heel veel mensen die werden opgenomen blijken met ziekenhuisbacterie besmet te worden; en er wordt weinig of niets tegen gedaan: mensen met deze bacterie blijven in kamers op de gang tussen andere patiënten liggen; de kamers worden gekuist door mensen met mondmaskers, maar anderen lopen gewoon in en uit...

Zorg

Oudere patiënten die moeilijk kunnen slikken of eten worden aan hun lot overgelaten, het eten wordt voor hen neergezet en daarna terug weggenomen
Bij sondes wordt niet gecontroleerd wanneer de zak met urine vol is.
Bij infusen wordt er niet nagespoeld, wat ontstekingen en andere complicaties tot gevolg heeft.
Maar het ergst van al: als een patiënt op de noodbel duwt kan het tot 20 minuten à 30 minuten duren vooraleer er iemand komt kijken. Dit is niet alleen aan de drukte te wijten, want soms staan de verplegers gewoon gezellig met elkaar te keuvelen. Maar zelfs als ze aan het vergaderen zijn, moeten ze m.i. zorgen dat er zo snel mogelijk iemand reageert. Dit is levensgevaarlijk.

Wat heeft dit te maken met Turnhout en ruimte?

Het ziekenhuis is een publieke plaats die te mijden is... waar je beter niet kunt komen. En er wordt weinig of niets gedaan aan de mistoestanden. Waarom zouden ze? Het personeel van een bepaalde dienst is zelfs derde geworden in een wedstrijd voor "Zorgteam van het jaar".
Ik besef dat ik met het voorgaande tekort doe aan de vele dokters, verpleegkundigen en andere die zich met hart en ziel inzetten voor hun patiënten. Ook is er een groot verschil tussen diensten. Niet alles kan teruggebracht worden tot gebrek aan middelen en tijd. Vaak is het een kwestie van mentaliteit en bekwaamheden van diensten en individuen. Het is hoog tijd dat in het ziekenhuis van Turnhout

• procedures kritisch worden doorgelicht, bijgesteld en systematisch worden opgevolgd
• mensen die de zorg voor de patiënt niet centraal stellen, worden gecorrigeerd

want iedereen zou moeten handelen vanuit het besef dat de afhankelijke positie die patiënten hebben een grote verantwoordelijkheid van allen met zich meebrengt. Degenen die dit wel doen, verplegenden, verzorgenden en logistieke mensen, met een groot voor de patiënten, zijn engelen van onschatbare waarde. En zo lopen er godzijdank, ook rond; zij kunnen niet genoeg waardering en respect krijgen.

Boomkenners of niet?

Langs het kanaal vanaf brug 2 naar Vosselaar werden verschillende bomen gekapt. Op het eerste gezicht denk je: niets aan de hand. De zieke bomen worden er tussenuit gehaald.
Als je dan de doorgezaagde stammen bekijkt, dan lijken deze heel vaak prachtig gaaf te zijn.
De bomen blijken dan toch niet zo ziek dan gedacht.
Op welke basis werden deze bomen dan geselecteerd?
Als de "boomchirurgen" de "boomdeskundigen" het dan zo vaak bij het verkeerde eind hebben, mogen ze zichzelf dan nog zo noemen?
Maar ja... niemand ligt wakker van een boompje meer of minder.

Honden en ruimte

Honden hebben het niet gemakkelijk

Vaak gaan de baasjes allebei mee werken. Na een korte wandeling zitten velen de hele dag opgesloten in huis, erger nog in een kot of bench. En dan spreken we nog niet over mishandeling, verwaarlozing, dumping...

Alle baasjes zouden hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Honden kunnen hun stront niet oprapen, baasjes wel. Wie trapt er nu graag in hondenshit als hij zelf gaat wandelen, alleen, met de kleintjes of met de eigen hond? Dus raap op die zaak... waar het ook valt, want in onze druk bezette ruimte zijn er weinig plaatsjes waar niemand anders een voet zal zetten.

Door de wetgeving en allerlei maatregelen worden honden als ongewenst beschouwd. Ze worden elke bewegingsruimte ontzegd.

In het algemeen

• Hier mag men niet met de hond fietsen. In Nederland zijn bepaalde systemen toegelaten zodat het baasje met twee handen aan het stuur kan fietsen en de hond veilig tussen de fiets en het voetpad kan lopen. Een goede reden om dit niet toe te laten heb ik nog altijd niet gehoord, maar de hond is wel de dupe.
• Honden moeten hier altijd en overal aangelijnd worden, terwijl in een heel aantal gevallen de hond vrij zou kunnen rondlopen zonder iemand of iets te schaden. Ook buitenaf, in de vrije natuur, mag de hond niet rondlopen. 
• In vele natuurgebieden, ook op vele natuurwandelingen,  is het verboden voor honden. Terwijl, als de hond blijft aangelijnd, ik niet zie wat ze voor schade zouden kunnen aanrichten. Zo ontzegt men veel plezier voor baasjes en honden. 
• Ze kunnen wel vrij rondlopen in de hondenloopzones. Meestal zijn deze enkele tientallen meters lang en breed. Dan denk ik met heimwee terug aan het Vennenbos, waar achter het park een bos is waar de honden vrij kunnen en mogen rondlopen. 

En hier in de omgeving

• Het Grotenhoutbos is nog een van de weinig grote domeinen waar honden kunnen lopen. Ook hier zou men ze moeten aanlijnen. Maar... als men op de wegen blijft, zie ik niet welke hinder ze kunnen veroorzaken.  Nu zijn er blijkbaar plannen om honden uit het domein te bannen en een hondenloopzone te maken aan de rand ervan. Weeral een verdere inperking...
• In de buurt is het domein van het  Sint-Jozefcollege nog een domein waar honden zich thuis zouden kunnen voelen.  Tot enkele tientallen jaren geleden was dit vrij toegankelijk buiten de schooluren. Na enkele vandalenstreken is dit omheind en wordt het afgesloten.  Terwijl met cameratoezicht toch en andere regeling mogelijk zou zijn misschien.
• Aan de kant van de hoofdingang ligt er een grasperk, afgezoomd met ligusterhaag. De honden kunnen hier niet weg. Het is een ideale plek om ze hun behoeften te laten doen en even te laten snuffelen. Maar... er staan twee plaatjes: verplicht honden aan de lijn te houden en verboden de honden te laten poepen..  Nu kan je natuurlijk niet verhinderen dat honden hun behoefte doen, dus ik veronderstel dat men alleen vraagt het op te rapen. De maatregel is er blijkbaar gekomen omdat men er teveel hondendrollen vond?  Maar in plaats van deze maatregelen had men beter aan de stad een dropdroller gevraagd.... dan was het probleem waarschijnlijk opgelost zonder tientallen honden en eigenaars onnodig te beperken in hun bewegingsvrijheid.
• Ook in de Vennekens mag je de honden niet vrij laten rondlopen, terwijl de meeste wandelaars zich beperken tot het wandelen langs de grote dreven die door het gebied lopen. De meeste honden blijven op of vlak bij de weg. Misschien gaan 2% van de honden achter een konijn of een ree aan, maar deze zijn uitzonderingen. Waarom moeten daarvoor 98% opdraaien? Bovendien als een ree of ander wild dan toch eens hoog uitzonderlijk wordt opgejaagd, dan schreeuwt men moord en brand. Maar de week daarna worden dezelfde reeën, fazanten of andere dieren afgeknald door jagers, want die mogen er blijkbaar wel hun gangen gaan. 

 Neen, honden hebben het niet gemakkelijk...
Ze kunnen maar amper hun neus gebruiken, terwijl hun wereld uit geuren bestaat.
Ze kunnen maar amper de benen strekken, en worden zo veroordeeld tot een immobiel en vadsig bestaan.

Het salon van Turnhout

Het salon.... zoals ons voorgesteld

Enkele jaren geleden werd de Grote Markt in Turnhout volledig heringericht. Sindsdien spreekt men euforisch over het mooiste salon van het land.  De Vlaamse Vereniging voor Openbaar Groen (VVOG) heeft de Grote Markt van Turnhout uitgeroepen tot mooiste stadsplein van Vlaanderen (bron). 
De archeologen hebben bij de heraanleg het plein grondig onderzocht. 
Nadien gingen de putten terug dicht en kwamen er kasseien over.
Rond de kerk is een groene "oase" gecreëerd. 

Tot daar de propaganda....

Maar wat zie ik?

De cafés en eethuisjes palmen met hun terrassen een groot deel van de randen van het massale plein in.  Wat het salon vooral weerspiegelt is de prioriteit die men geeft aan het consumeren. We mogen ook niet vergeten dat aan de heraanleg  een kostenplaatje hing van 4 200 000 euro.

Voor de rest: een meteloze vlakte vol kasseien, saai, koud.... een stenen woestijn.

Gemiste kansen 

op vlak van archeologie

De archeologische diensten hebben maanden de markt kunnen onderzoeken. Het boek van Stephan Delaruelle en Bert Tops geeft een mooi overzicht van wat er allemaal is bovengespit: 

• oude karsporen die over de nog niet verharde markt hebben gelopen
• resten van de waterputten, de pensepoelen
• een zevental skeletten
• enkele kuilen met tanden, aardewerk, ....
• resten van de oude kerkhofmuur
• de funderingen van het oude stadhuis, Steentje en school
• resten van de Marktloop
• paalkuilen van oude hoeven die op de markt hebben gestaan 
• een aanduiding van de vroegere hoogte en bodemopbouw
• de schuilkelder op de markt 

Wat kon geborgen worden is geborgen, de rest heeft men terug begraven, in de overtuiging dat het zo het best zou bewaard blijven.
Maar met een beetje meer visie en extra geld had men alle vondsten ter plaatse kunnen houden en zichtbaar houden voor Turnhoutenaars en bezoekers, bijv. door ze af te dekken met dikke kunststofplaten. Zo zou men een openluchtmuseum kunnen creëren, zo zou de markt een levende getuigenis zijn van het verleden van de stad, zouden kinderen en volwassenen een stukje historisch besef kunnen krijgen op de markt.
Nu wordt veel geld gegeven aan opgravingen die voor het publiek grotendeels verloren gaan. Misschien zou de wet moeten aangevuld worden en de verplichting worden ingeschreven om in een aantal gevallen vondsten die de moeite waard zijn en hiervoor geschikt zijn, ter plaatse zichtbaar te laten en te integreren in het geplande project.

op vlak van groenvoorziening
De kerktuin is aangelegd, het vormt een groene oase in de kern van de stad.
Ja, dat klopt, een tuintje... van 5 meter breed? 
In plaats van de kasseienwoestijn die de markt nu vormt had men er een echt stadspark van kunnen maken, met bomen, struiken, kruiden... met daartussen ruimte om elkaar te ontmoeten.
Ik weet het: de markt, de kermis.... deze kunnen uitwijken naar de omgeving van het kasteel, de parking aan het stadspark, het plein aan het Atheneum....  
de moeite waard om een echt groene long in het centrum van de stad te hebben

Maar nu...
mooie woorden.... maar enkel saaie consumptie.

Schijnmanoeuvres met nieuwe Vlaamse natuur

Joke Schauvliege is goed in schijnmanoeuvres.
Ze heeft voor "11 miljoen euro 289 hectare nieuwe Vlaamse natuur" aangekocht in Postel. (bron)

Volgens Bos+  is, sinds zij minister werd, meer dan 2000 ha bos vernietigd, terwijl een plan voor bosbehoud was beloofd (bron).  Zulke aankoop maakt natuurlijk veel goed. Enkele weken geleden hebben we ook bericht over de aankoop van een groot deel bos in de rand van Brussel. Zelfde tactiek:
bossen worden gerooid voor alles en nog wat: woonwijken, industrieterreinen of zoals de recente plannen voor een recreatiepark in Limburg en de overheid koopt dan maar een aantal hectaren op zodat ze haar "doelstellingen" niet te ver weg ziet lopen.

Natuurpunt past dezelfde tactiek toe, bijv. met recent de aankoop van een deel van het Ravels kamp en een bos in de omgeving van Gent. Zo proberen ze hun zogenaamde en onvindbare bosbalans in evenwicht te brengen.

Het hangt er maar vanaf hoe je het woord "nieuwe" in de titel interpreteert: natuurlijk zijn het lappen natuur die eerst eigendom van iemand anders waren en nu in handen van de overheid komen. In die zin kan het iets meer bescherming bieden.
Anderzijds: Hoeveel bomen zijn er met deze schijnmanoeuvres bijgekomen?  Geen enkele.
Hopelijk biedt het beheer van Natuur en Bos overlevingskansen voor boommarter, bosvogels (zwarte specht, nachtzwaluw, wespendief) en stelt men geen andere beheersdoelstellingen voorop.
De eerste berichten over het nieuwe beheer gewagen o.a. van het omvormen van  naaldbos naar loofbos... dus hou u vast, de ontbossing komt er aan; daarmee voorbijgaand aan de argumenten van de vorige post.
Ik moet wel oppassen dat ik niet teveel in reactie ga op Natuurpunt, want ze leveren langs de andere kant prachtig werk, laat daar geen twijfel over bestaan. Het grote probleem is dat in ruimtelijke ordening vaak aan andere belangen dan natuur voorrang wordt gegeven, omdat aan deze andere belangen vaak financiële voordelen gekoppeld zijn voor bepaalde individuen. De maatschappelijke kost wordt niet in rekening gebracht.

Van eigen laken een broek...

Natuurpunt heeft felle kritiek op de Vlaamse Waterweg omdat ze een deel van het pad langs het kanaal tussen Turnhout en Ravels hebben verhard.
Volgens de maatschappij was deze ingreep nodig omdat ze anders de dijken van het kanaal niet afdoende konden onderhouden.
Natuurpunt heeft kritiek omdat hierover niet was gecommuniceerd; de vereniging zegt dat er 6000 vierkante meter groen onherstelbaar werd vernieuwd en dat de klimaatimpact dezelfde is als bij het kappen van 6000 vierkante meter bos. (bron)

Sta met toe bij dit laatste toch de nodige vraagtekens te plaatsen: volgens welke criteria meet men hier? welke functies neemt men in aanmerking?
bij mijn weten is lage vegetatie minder efficiënt in luchtzuivering dan bomen... dus...

Dit was één van de punten die ik bij prof. Kris Verheyen (U Gent) heb nagevraagd, nadat ik in een vergadering van Natuurpunt voor dommerik was uitgemaakt door één van de leden.

Mijn stelling is dat Natuurpunt stilaan

-rekening moet houden met de waarde van bomen op het vlak van luchtkwaliteit (en grondverbetering enz...)

-moet afstappen van het afschilderen van Amerikaanse eik en enkele andere als "geen bomen" omdat er minder verschillende soorten insecten op te vinden zijn, enz.

Of er dan plaatselijk een afweging moet gemaakt worden, om toch te kappen ifv heide, laat ik in het midden. Toch stel ik vast dat Natuurpunt de overal vermelde Bosbalans  niet kan voorleggen, zeker niet publiek maakt. Bovendien hanteren ze hier dezelfde technieken als Schauvliege: ze hebben pas weer een groot deel bos aangekocht... zo doen ze de balans natuurlijk positief overhellen, zonder dat er op het terrein maar één boom bijkomt.

Dit gezegd zijnde...

Op de vergadering van Natuurpunt heb ik het volgende gezegd:

Het stoort me dat er over bepaalde boomsoorten gesproken wordt alsof het geen bomen zijn.

Ook raar is dat leden van Natuurpunt in raden erg kritisch zijn voor het uitdoen van bomen (is er absolute noodzaak, geen andere mogelijkheden?), terwijl men er zelf met honderden laat uitdoen.

Ook raar: Zich kanten tegen boeren die kanten uitdoen omwille van uitbreiding van hun productie, maar zelf doet men het overal ook, niet in de laatste plaats in natuurgebieden.

Mijn dochter: "Denken die mensen er nooit aan dat ze het leefmilieu van de dieren die er leven kapot maken? dat het tientallen jaren duurt vooraleer het zich min of meer heeft hersteld?"

Hieronder vindt u enkele argumenten/feiten? die ik aanhaalde in het gesprek over bomen in de vergadering met Natuurpunt en door enkele aanwezigen als "dom" of "onwaar" werden bestempeld.

• in ons zijn 42% van de bomen exoten; Amerikaanse eik en populier groeien snel en zijn efficiënter in luchtzuivering  (groene bomen wordpress)
• het rooien van 1 ha volwassen bos zou moeten gecompenseerd worden met 15 ha nieuwe bomen ((groene bomen wordpress)
• 24% fijn stof wordt verwijderd door naaldbomen, loofbomen 10 keer minder  (Bos +)
• bomen filteren 2 tot 16 keer meer fijn stof dan lage vegetatie zoals heide en gras (Natuurrapport INBO 2014 H19 p 12)

In het gesprek met de professor zijn volgende elementen aan bod gekomen

• exoten
  hierbij vindt men invasieve soorten: Amerikaanse eik, Amerikaanse vogelkers
  maar de evaluatie van deze soorten is afhankelijk van het doel dat men voor ogen heeft
  beheer ervan is nodig bijv in functie van het creëren of behouden van een open landschap
  de uitzaaiing ervan (en dus de bedreiging voor andere fauna) is afhankelijk van omstandigheden
  vleermuizen: volgen bomenrijen, dus niet zomaar alle Amerikaanse eiken rooien; in bepaalde omstandigheden zijn deze lijnen voor de beestjes wel minder belangrijk
  kersen van vogelkers zijn ook een voedselbron voor vogels
• compensatie
  vaak is beheer van een landschap nodig
  het is logisch als er grotere bomen verdwijnen, er meer aanplant nodig om hetzelfde effect te hebben
  men moet er steeds voor zorgen dat er voldoende grotere oude bomen behouden blijven in het landschap
• fijn stof
  naaldbomen vangen meer fijn stof: zuiveren meer tijd (ook in de winter), de vorm van de bladeren werkt efficiënter; daarbij zijn Douglasspar en fijnspar efficiënter dan grove den, die een kleinere kruin heeft
  een deel van het fijn stof verwaait en/of wordt  uitgespoeld in bodem; daar is de concentratie vaak 3 keer zo hoog dan in de omgeving
  teveel stikstof  kan omgezet worden in nitraat in het grondwater
• bomen
  vangen veel fijn stof dan heide omdat ze groter zijn, ze meer turbulentie veroorzaken

Dus al met al waren de argumenten toch niet zo dom, lijkt me.

Mij lijkt het dat Natuurpunt hier weer frontaal in de aanval gaat. Natuurlijk terecht, want de dijken bieden veel waardevolle natuur. Maar anderzijds wegen ze weer met twee maten en gewichten, zoals in een vorig bericht aangegeven. Zijzelf vinden dat ze bos kunnen rooien om te proberen de heide te herstellen (dus ze maken bomen ondergeschikt aan een in hun ogen hoger doel: de bevordering van de biodiversiteit); dan moeten ze er ook maar tegen kunnen dat de Vlaamse Waterweg hun doel, nl. het doelgericht herstellen van de dijken, laat voorgaan op de biodiversiteit. Dus in mijn ogen krijgt Natuurpunt hier van eigen laken een broek. Natuurlijk heeft elke maatschappij dan wel een doel dat belangrijker is (bijv. creëren van betere mobiliteit, ruimere woongelegenheid...) en zo kan men niet meer reageren op het verdwijnen van groen. Het enige alternatief is: de waarde van bomen en groen ernstig nemen en prioriteit geven.

Nauwkeurige boomchirurgie of willekeurig geklungel?

Aan het wandelpad langs het kanaal, vanaf brug 2 naar de duiker toe, zijn er verschillende bomen gemerkt. Alhoewel totaal geen deskundige, stel ik me toch wel vragen.
De eerste boom die gemerkt is met een 12 (foto377) is een monumentale boom, waar uiterlijk totaal geen schade aan te merken is. Ook met de boom gemerkt nr 13 (foto377) is dit het geval.
Even verderop staan bomen die totaal zijn uitgehold (foto377, foto377) of totaal zijn verrot.
Deze zijn niet gemerkt.
Vraag is welke criteria men gebruikt om bomen te vellen...
is het inderdaad dat deze met veel deskundigheid en bedachtzaam worden uitgekozen of wordt er zomaar iets gedaan?

Intussen
zijn de rotte exemplaren gerooid... dus toch
maar wat is de toekomst van de schijnbaar gezonde bomen?

Park op de schop

Omdat kantoorgebouwen in stationsbuurgen gegeerd zijn en veel geld opbrengen, wordt 10000 m² nabij het station gepland. Men wil dit in de Stationsbuurt van Turnhout, in het project Slim Turnhout, realiseren binnen de vijf jaar. (bron)
Daarmee gaat het huidige Park Spooreinde(foto 28; foto 28) op de schop.... Dus binnenkort gedaan met met dit stukje groen (foto 28), met de speelmogelijkheden (foto 28)....

Groen in de stad en betonstop

Een studie in Amerika zegt dat stadstuinen meer  CO2 opslaan op dan bossen, graslanden en zelfs landbouwgrond. Daarmee vervullen ze een essentiële ecologische functie, ook voor onze volksgezondheid.
Nu worden vooral stadstuinen bedreigd door de nieuwe oriëntatie in ruimtelijke ordening, de zogenaamde betonstop. Maar dit is allesbehalve een betonstop. De verkavelingen aan randen en buiten de stad gaan lustig door, en in de stad wordt elk groen plekje (dat wil zeggen stukje dat nog braak lag, waar een oud gebouw stond of zelfs in grote tuinen binnen het centrum) volgebouwd met appertementen. Desnoods breekt men bestaande gebouwen gewoon af en zet men er appartementen, zogezegd om de woondichtheid te verbeteren.
Maar ziet men dan niet dat men juist daarmee het groene weefsel van de stad kapot aan ht maken is?
Ziet men niet welke ramp het is, als we voorgaande studie ernstig nemen?
Dus: stop de betonstop !! of maak er een echte betonstop van.

maar
Misschien bezien we groen in de stad wel wat conservatief.... en denk ik alleen maar aan pleintjes en parkjes met bomen en struiken.
Met allerlei ingrepen kunnen we de natuurwaarde in onze stad verhogen. . VITO heeft voor Antwerpen een groentool ontworpen.  Zie ook volgende tabel van VITO; zie ook de site voor nuttige info.
In de wereldsteden experimenteert men met andere vormen van groen, waarvan wij alleen maar  (kunnen) dromen.

Misschien moeten we in Turnhout ook eens in deze richting denken en bijv. moswanden plaatsen waar het kan.
Misschien kan door een variatie te brengen in de beplanting van het groendak ook gedacht worden aan het nodige voedsel voor de vogels en insecten...
Misschien moet ik ook het project Turnova met nieuwe ogen bekijken en is het inderdaad een groen project: woongelegenheid voor zoveel mensen in de stad, met daarenboven (letterlijk en figuurlijk) een groendak van enkele honderden vierkante meter als zuurstofcel voor het stadscentrum.
Maar zover ben ik nog niet helemaal....

Heraanleg pleintjes

Binnenkort gaat de stad het Robsonplein en het Stoktseplein heraanleggen.
Verleden jaar werd een vergadering gehouden waarop buurtbewoners hun wensen konden kenbaar maken.
Donkergroen, een firma die grote groen- en landschapsprojecten ontwerpt, tekende de plannen.
Op 7 maart 2018 werden deze plannen voorgesteld en besproken door de buurtbewoners.
Algemeen kon zowel het proces (de manier waarop aan de vernieuwing is gewerkt) als het resultaat (de plannen zelf) de steun wegdragen.

Achteraf gezien blijf ik toch wel met een aantal dilemma's zitten.... men moet een evenwicht zoeken tussen....

-sociale controle en het verlenen van een eigen plaats

Ouders, buurt en bestuur willen sociale controle behouden: gevolg geen verborgen hoekjes, overzicht over het terrein bewaren, lage haagjes...
Terwijl kinderen en jongeren behoefte hebben aan een eigen plekje, weg van de wereld van de volwassenen, waar ze hun eigen ding kunnen doen. Volwassenen hebben dit vaak niet graag, zien het als een plek van uitwassen... en willen er de controle terug over verwerven. Typisch zijn hangplekken voor jongeren, maar ook de kampen, speelhuisjes enz van jongere kinderen.
--multifunctionele leegte of ingevulde bestemming
Het Stoktseplein heeft nu eigenlijk een heel eenvoudige structuur: een stuk gras en dan een stuk asfalt. Dit heeft het voordeel dat hier van alles mogelijk is: je kan voetballen, volleyballen, een tent erop zetten, een picknick houden, leren fietsen, loopspelen houden enz...
De plannen voorzien meer structuur: bijv. de verharde ruimte wordt ingenomen door een looplijn en door een basketveldje met 1 doel. Een aparte voorziening wordt daarnaast voorzien om te voetballen. Eigenlijk zou men ook nog mogelijkheid moeten voorzien om te volleyballen?  Je ziet.. meer specialisatie, maakt het moeilijker om verschillende dingen te blijven doen??

-behouden en vernieuwen

Er waren weinig opmerkingen over de plannen. Hoe kwam dit? De meeste mensen waren zeker tevreden over het Robsonplein zoals het nu is; voor het Stoktseplein wou men ook de verharding bewaren, maar daarnaast meer uitgebouwde speelmogelijkheden: zowel klassieke als avontuurlijke.
Dit betekent dat de plannen slechts matig afwijken van de bestaande toestand.... zodanig zelfs dat men de vraag kan stellen of de investeringen om te vernieuwen wel nodig zijn...
Vernieuwen betekent anderzijds ook weer: de nu aanwezige beplanting vervangen. Dit betekent dat het jaren zal duren vooraleer de beplanting weer voldoende dicht is gegroeid. Vraag is waar de vogels intussen naartoe moeten? En de buurt staat zo al onder druk door het vernietigen van de hoven van de huizen langs het plein, het rooien van het bosje aan het Piskapelletje... Wanneer valt de laatste dominosteen en zien we minder of geen vogels meer in onze versteende stad? Vogels zijn de enige wezens buiten onszelf die we nog toelaten in onze steden (naast insecten, ratten en muizen😉). Insecten zijn natuurlijk ook belangrijk (voor verstuiving, voedsel voor vogels), maar worden alsmaar verder verdelgd en teruggedrongen omdat alle groen uit onze stad verdwijnt. Daarom is het ook belangrijk om onze omgeving eens door de ogen van de vogels te bekijken: zij hebben nood aan bescherming, nestelgelegenheid en voedsel. Voor de bescherming moet men ook denken aan de winter: voldoende groenblijvende heesters en struiken.... Het voedsel kan dan weer sterk afhangen van de soort: insecten, bessen, zaden. Daarom is het belangrijk de nieuwe beplanting zorgvuldig af te wegen (hoogte, soorten, inplanting....)

-speeltoestellen behouden of vernieuwen? de keuze is belangrijk

We zouden niet alleen moeten leren kijken met de ogen van vogels, maar ook met deze van kinderen. Spelen voor de kinderen is één van de belangrijkste functies van de pleintjes. Dan is het erg belangrijk welke speeltoestellen erop geplaatst worden, de minste mismatch maakt dat de toestellen niet gebruikt worden. Van belang hierbij is zowel de motorische acties waartoe ze uitnodigen, de moeilijkheidsgraad hiervan, de materialen...  Bovendien moet men goed nadenken welke leeftijdsgroep(en) men wil bereiken.  De speeltoren die er nu staat en de schommeltoestelletjes zijn ideaal voor kinderen van 3 tot 5 à 6 jaar, de eerste kunnen met wat hulp, de anderen zelfstandig op de toren spelen. Maakt men het moeilijker dan zal men de jongsten verliezen, en de leeftijd kunnen opschuiven tot 7 à 8 jaar. Oudere kinderen zullen waarschijnlijk meer andere soorten van ontspanning gaan zoeken. Natuurhouten toestellen zijn niet automatisch aantrekkelijker. Omdat de keuze zo gefinetuned moet worden, is het belangrijk hier goed over na te denken en het over te laten aan specialisten.  Hierbij denk ik aan kleuterjuffen, maar ook aan de kinderen zelf (beperkt); ideaal zou zijn met verschillende kinderen uit de groep die men wil bereiken, verschillende speeltoestellen laten uitproberen en daarbij goed te observeren en met hen na te bespreken.

Besturen: trots op hun stad?

Antwerpen

In GVA viel me een lezersbrief op: iemand uit Antwerpen beklaagt zich over de kosten voor het voor de zoveelste keer opmaken van de Groenplaats, terwijl het vuil in de straten zich ophoopt; Antwerpen is volgens hem een van de vuilste steden van de wereld (bron).

Turnhout

Enkele jaren heb ik geprobeerd via mails en gesprekken met het bestuur te bekomen dat het zwerfvuil in de straten van de stad zou worden opgeruimd. Ook hier: er is geen budget voor, we werken met een systeem van vrijwilligers. Wel worden de straten in het commerciële centrum en ook enkele toeristische plaatsen voortdurend opgekuist.
Dan ben ik zelf maar als vrijwilliger mijn buurt gaan proper houden.  Het afgelopen jaar heb ik zo 154 zakken zwerfvuil verzameld. Men kan dus niet zeggen dat het een klein probleem is.
Toch blijven veel toegangswegen en andere wegen in de buurt er vervuild bij liggen.

Ik begrijp niet dat stadsbesturen niet meer eigenwaarde hebben, niet meer trots zijn op hun stad. Is dit het beeld dat ze van hun stad aan buitenstaanders willen meegeven? Het beeld van een verloederde, vervuilde  plaats? Voor mij blijft het een kerntaak van een stadsbestuur om te zorgen dat haar inwoners (en niet allen degenen die komen shoppen) in een gezonde, dit betekent ook propere omgeving, kunnen leven.

Gegoochel met cijfers en bomen

Twee berichtjes de afgelopen dagen...

• 4 januari 2018
  Vlaams minister voor Natuur Joke Schauvliege (CD&V) koopt zo'n 100 hectare bos op in de Vlaamse Rand rond Brussel. Met die aankoop wil Schauvliege de doelstelling halen om tegen 2019 duizend hectare extra toegankelijk groen te creëren in de Rand. Natuurverenigingen reageren positief op dit bericht. (bron)
• 8 januari 2018 lezersbrief GVA (bron)
  Vijverhof wordt volgebouwd...
  Het ruimtelijk uitvoeringsplan Vijverhof maakt het private park Vijverhof, dat grens aan het gemeentelijk speelbos, publiek toegankelijk, waardoor Boechout er een flink stuk openbare, groen ruimte bijkrijgt. Gewestplan: 70% ingekleurd als parkzone, 30% als woonzone; nu door up: 80.5% parkzone, 19.5% woonzone.  

Het eerste berichtje...
Zo is het gemakkelijk een beleid te voeren. Het angeltje zit in de laatste zin: 1000 ha extra toegankelijk groen te creëren...   Misschien wordt er wel meer bos toegankelijk, maar uiteindelijk is het gewoon van eigenaar veranderd. Er is geen boom bijgekomen.... prachtig beleid, en hierin trappen de natuurverenigingen blijkbaar in met de ogen open.  Dit is overigens een truukje dat vaker wordt uitgehaald: men geeft een bestaand bosje de titel speelbos of stadsbos en men heeft zogezegd extra bos gecreëerd

Dan is het tweede berichtje nog iets positiever, tenminste op het eerste gezicht
De geplande woonzone wordt iets beperkt. Maar ook hier is het hoe je het maar bekijkt: door de uitvoering in werking te stellen gaat er wel een kleine twintig procent van het domein worden volgebouwd. Je kan zeggen: minder dan voorzien, maar toch gaat er 20% van het domein weeral verloren...

En intussen blijven onze bomen en bossen sneuvelen omwille van incompetentie van de bevoegde diensten (en minister) (denk aan de boskaart) en omwille van de apathie en het verdedigen van andere belangen door de volksvertegenwoordigers (denk aan de criteria om de bossen te beschermen).