zondag 12 december 2021

Natuur in de stad

Enkele jaren geleden is er een cursus in Natuurpunt geweest over Groen in de stad. Na een beknopte oriëntatie op het onderwerp werden er ook enkele uitstappen per fiets gemaakt in de stadskern van Turnhout.  Verder werd er gewerkt in enkele deelgroepen: een groepje rond eetbare bomen en struiken, een ander groepje rond politieke en ruimtelijke implicaties.

Het eerste groepje kreeg een mooi vervolg, onder impuls van Jet van Mierlo. Er werden kleine eettuintjes aangelegd oa aan de Warande en aan de parking van Natuurpunt. Samen met haar man plantten ze op een stuk grond die ze deels hadden geërfd fruitbomen en struiken met eetbare bessen aan langs de ring. Prachtige initiatieven.

Het groepje rond politieke en ruimtelijke implicaties kreeg spijtig genoeg geen gevolg. Toch waren er enkele interessante voorstellen geformuleerd: schepenen het beleidsplan komen laten toelichten dat ze wilden realiseren, een projectontwikkelaar met groen hart laten vertellen wat hij anders doet dan anderen, enz... Maar er is dus nooit een gevolg aan gegeven. Dit versterkt het beeld van Natuurpunt dat men niet erg is voor harde politieke acties; misschien omdat men wil blijven goed staan met het plaatselijk bestuur? Toch is er interesse voor dit aspect van het probleem: op vergaderingen van de milieuraad zijn leden van Natuurpunt en specifiek van de werkgroep  telkens goed vertegenwoordigd.  We moeten in elk geval proberen de raadsleden te blijven sensibiliseren, blijven pushen om het groen in onze stad te blijven verdedigen. 

Ik heb de indruk dat het groepje rond eetbare struiken intussen zich vereenzelvigt met "Natuur in de stad"; maar dit is m.i. toch wel wat eenzijdig... Op zich niets op tegen, maar een meer "politieke" invulling wordt zo niet gecoördineerd, gestimuleerd... Anders gezegd: Spijtig dat men de kans heeft laten liggen om te komen tot een meer structurele en bredere invulling van "Natuur in de stad" in Turnhout en binnen Natuurpunt.

Groenplan

 De stad Turnhout werkt aan een Groenplan. De stad is in verschillende sectoren ingedeeld. Per sector wordt het groen geïnventariseerd. Er wordt ook geïnventariseerd welke plaatsen eventueel nog voor ontwikkeling in aanmerking zouden kunnen komen. Vooraf worden dan de voorwaarden gestipuleerd die hieraan verbonden zouden worden. 

Turnhout is heel erg bedreven in het inventariseren. Of dit dan ook nog iets uithaalt is maar de vraag... Veel is er niet door gered denk ik. Je kan je zelfs afvragen of de stad hiermee niet een groot deel van het werk van de projectontwikkelaars voor haar rekening heeft genomen. Ze weten nu perfect wat kan (en niet kan). Dit laatste is niet zoveel, omdat de stad beweert niet de financiële middelen en de instrumenten te hebben om ontwikkeling tegen te houden.  Maar in feite verdenk ik hen ervan dat ze niets liever hebben dan alles te ontwikkelen: het inwonersaantal blijven optrekken zodat de stad haar statuut van centrumstad (en de daaraan verbonden subsidies) niet kwijt te geraken; inkomsten voor de stad genereren... Zolang het bestuur het mantra van inbreiding en verdichting niet afzweert, zullen de groene plekken in de stad blijven verdwijnen.... tot er niets meer overblijft. (zie ook andere post)

naar andere "stenen"

zaterdag 11 december 2021

Klimaatplan

Het klimaat is hot.... iedereen maakt plannen om CO2 en andere schadelijke stoffen te verminderen: Europa, Vlaanderen .... het kan niet op.

Toch vind ik de laatste tijd rare artikels in het nieuws op TV en in de krant

  • De geplande gascentrale in Vilvoorde gaat duizenden tonnen CO2 per jaar uitstoten. Blijkbaar zien ze geen mogelijkheid om de koolstof op te vangen; ook in de vergunning blijkt dit geen rol te spelen. 
  • Een groot bedrijf in Antwerpen gaat CO2 capteren. Maar omdat ze geen mogelijkheid ziet in verwerking hiervan, gaat ze de CO2 in de zee dumpen.... Dus blijkbaar is het wel mogelijk koolstof op te vangen, maar niet te verwerken.
  • Een ander, klein, bedrijf vangt het CO2 van haar productie op en voedt het aan algen.  Een zuiveringsbedrijf vangt het CO2 van haar installaties op en injecteert dit in het gasnet; wat goed is voor het opvangen van het verbruik van 500 huishoudens. 

Dus blijkbaar kan CO2 gecapteerd worden en gebruikt worden.

Een bedrijf heeft beton op de markt gebracht dat minder Co2 met zich meebrengt, want blijkbaar komt er veel CO2 vrij bij de productie en toepassing van cement en beton. 

Waarom wordt dit niet in regelgeving gegoten en blijft men bezig het land vol te storten.... (zie andere post)

Klimaatplan Turnhout

Zoals vele andere gemeenten is Turnhout al  geruime tijd bezig met het uitwerken van een klimaatplan; vele partners worden erbij betrokken; in de ogen van de stad wordt er een groot budget voor uitgetrokken om het in goede banen te leiden... Enorm veel inspanning is hier al voor geleverd.

However.... Intussen wordt de stad echter verder volgebouwd, want als er één ding is dat Turnhout consequent doet is verder laten bouwen.   En dus wat de ex-Vlaamse bouwmeester voor Schorvoort in een mooi rapportje heeft gegoten blijft gewoon verder gaan: door het aanspreken van grond en door het storten van beton wordt dagelijks heel wat CO2 vrijgegeven. Schorvoort lijkt voorlopig gered, maar nu volgen de onderhandeling over het ruilen van de bouwrechten ... en dus zal er elders even veel of meer gebouwd worden.  De bouwmeester pleit voor verdere inbreiding en verdichting.... In het klimaatplan staat o.a. dat het hitte-eiland (de stad wordt door bebouwing extra warm) moet tegen gegaan worden. Maar alle maatregelen, vooral het niet loslaten van het idee van inbreiding en het niet implementeren van een werkelijke betonstop, gaan de verkeerde richting uit. En waarschijnlijk zijn de parameters waarop men het klimaatplan baseert zo al voorbijgestreefd. 

naar andere "stenen"



Ruimtegebruik in Vlaanderen en Turnhout ... eten van twee walletjes

In GvA 10 december 2021 wordt het tweede ruimterapport van de Vlaamse Regering kort besproken. Tussen 2013 en 2019 werden er in Vlaanderen elke dag 270 gebouwen bijgebouwd. Daardoor is de open ruimte afgenomen met 12 500 hectare.  Het aantal huishoudens is gestegen, maar het aantal bijgebouwde woningen nog met 13% meer. Er worden zowel appartementen gebouwd als kernen verdicht, maar tegelijk raakt de open ruimte meer versnipperd. 

Waar zit je dan met je grote plannen met betrekking ruimtelijke ordening?

De schepen van Milieu van Turnhout zet me al in een hoekje: telkens als het een vergadering is rond groen in Turnhout of ruimtelijke ordening, kom ik terug op hetzelfde: elk groen plekje in Turnhout wordt volgebouwd en verantwoord met de noodzaak tot verdichting, tot inbreiding... De projectontwikkelaars smullen hiervan. Zo kunnen ze binnen de ring zonder veel tegenstand bouwen.... en niet voor maar een paar woningen: ga maar eens na hoeveel er in de Heizijdse velden, achter het ziekenhuis, in Turnova, aan het Sint-Pietersinstituut, Niefhout  en talrijke andere projecten zijn ingepland....  En intussen blijven ze ook buiten de ring projecten indienen: oa langs de Steenweg op Gierle, op Schorvoort... Ze eten gretig van de twee walletjes die hen worden aangeboden.

Het stadsbestuur zegt te doen wat men kan om groen te bewaren. ... door voorwaarden op te leggen als men de bouwplannen realiseert. Ze zeggen echt baanbrekend werk te verrichten door op een bepaalde plaats toestemming te geven tot meer te bouwen in ruil voor meer groen, een speeltuintje ....   door bouwrechten op een bepaalde plaats die om één of andere reden minder geschikt is om te bouwen te ruilen, zodat men elders kan bouwen. Toch remmen deze maatregelen het volbouwen van de ruimte in en buiten de stadskern niet af.  Ik begrijp dat het bestuur doet wat men kan, maar veel verder dan hier en daar een boompje of een haagje komt men blijkbaar niet. 

En de Vlaamse regering? die doet of haar neus bloedt en laat de zaak verder verloederen... Ze helpt zelfs nog een groot handje bij deze versnippering door een wet te stemmen die de grondeigenaars vergoedt naar de huidige bouwwaarde van het perceel in plaats van enkel het geïnvesteerde bedrag terug te betalen.... Dit bevordert de verdere speculatie, beloont speculatie...   en geeft een enorme stimulans aan het veder volbouwen van de ruimte. Bovendien stelt de Vlaamse regering door bepalingen in de regelgeving over bouwshift de plaatselijke besturen in een verliezende rol. Ze hebben immers niet de financiën om werkelijke impact te hebben op het ruimtegebruik binnen hun gemeente of stad. Het is hoog tijd dat ze een inventaris maken van de beschikbare instrumenten die ze hebben om dit te counteren, deze openbaar maken en optimaal inzetten om de ruimte te beschermen. Volgens de schepen zelf kunnen ze niet veel meer dan hier en daar een strategisch gelegen deeltje kopen, zodat ze mee inbreng hebben in het globale project. De projectontwikkelaars zijn intussen zo immens rijk geworden (wegens het belachelijke deel van 3% die ze rekenen op de verkoop van een huis) dat ze onaantastbaar zijn geworden. Zij bepalen het uitzicht van Vlaanderen.

Veel van de woningen en appartementen worden gezien als investering.  (zie andere posts) en dus vanuit een zoeken naar rendement. Dit zal zeker niet bevorderlijk zijn voor betaalbare woningen. 

naar andere "stenen"

 

Rentebeleid Europa

Met deze post waag ik me op glad ijs, want eigenlijk weet ik er niet zo veel over. Toch heb ik de indruk dat ik het grondprincipe wel doorzie...

 Je hebt het waarschijnlijk ook al ervaren: al meer dan 10 jaar krijg je geen rosse cent meer voor je spaargeld. De Europese Centrale Bank houdt al deze jaren kunstmatig de rente laag; ze verkoopt op grote schaal staatsobligaties, drukt zo voor miljarden per jaar euro's bij...

De oorsprong van dit beleid ligt m.i. bij de bankencrisis. De overheden steunden op massale wijze de banken die in moeilijkheden waren gekomen (oa door speculeren op waardeloze aandelen). Hiervoor hadden ze geld nodig en men wou dit goedkoop ter beschikking stellen. Eén van de architecten van dit beleid was toenmalig voorzitter van de Europese Raad Herman Van Rompuy; men sprak van een bazooka. De grote fout die men toen heeft gemaakt is dat men niet alleen overheden van goedkope leningen voorzag, maar dit systeem ook heeft uitgebreid naar privé-instellingen. 

Sindsdien is de rente op de spaarboekjes enorm laag. Beleggen in aandelen is weggelegd voor bepaalde lagen in de bevolking. Best besteedt men slechts een beperkt percentage van het beschikbare geld, en men moet bereid zijn op lange termijn te investeren.... Voor een groot deel van de bevolking is belegging niet rendabel, gewaagd... Want op deze markt geld: hoe minder risico men neemt, hoe lager het rendement.  De waarde van een aandeel wordt niet bepaald door het werkelijk rendement van een onderneming. De markt drijft op geruchten, op verwachtingen... houdt geen rekening met de waarde voor de samenleving, niet op de mogelijkheden die een bedrijf heeft.... Bovendien wordt "de markt" om de zoveel tijd opgeschrikt door een val, een correctie ...  . De media, de banken, de politiek.... iedereen tracht je naar de aandelenmarkt te lokken, en dan volgt een algemene koersval... waar de gewone belegger weer eens de dupe van wordt.

Voor mensen die op pensioen zijn, die geen enorm kapitaal achter zich hebben staan is de markt dus een gewaagd spelletje; en hou je het appeltje voor je dorst maar op het spaarboekje. However.... oa door de lage rente (en ook wel de stijgende energieprijzen) stijgt de inflatie. Je spaargeld wordt steeds minder waard; het laatste jaar is het zelfs met 5% aan waarde verminderd. De crisis wordt zo betaald door de mensen die hun geld beheren als een goede huisvader, met de nodige voorzichtigheid en ook wel gedwongen door hun omstandigheden om zo te handelen.

her verband met ruimte???

De mensen met meer geld (en je moet geen toploon hebben als je met twee gaat werken)  vinden nieuwe vormen van investeringen: de zorg, de woonmarkt. Woningen worden niet meer gebouwd voor mensen die het nodig hebben; mensen met geld laten appartementen en huizen bouwen om verder te verhuren en zo een rendement te behalen.  Zij zijn de drijvende krachten achter het verder volbouwen van onze ruimte. Bij een overproductie zijn niet zij de eerste dupe, maar wel de mensen die hun leven lang hebben gespaard om een eigen bescheiden woning te verwerven. En dan de overheid maar zeggen dat een eigen woning het beste appeltje voor de dorst is...

naar andere "stenen"

Stenen op de maag of is het de gal...

Er zijn een aantal zaken die me bezig blijven houden. Sommige hebben op het eerste gezicht maar weinig met milieu en omgeving te maken, maar bij nader onderzoek zijn toch wel...

Om praktische redenen maak ik er aparte posts van. Hieronder het overzicht van waaruit je naar de posts kunt springen:

en daarvan lig ik 's nachts wakker; de posts zijn al enkele keren geschreven in mijn hoofd voordat ze op het klavier van mijn computer werden uitgetikt...





B-loggen

Sinds een aantal jaren post ik dus bijdragen over ruimte, milieu vooral in de omgeving van Turnhout. Het is begonnen met een fundamentele ongerustheid over wat ik zag en zie in mijn onmiddellijke omgeving.  Ik heb geprobeerd in contact te komen met beleidsmensen, zonder veel resultaat. Op een gegeven moment heb ik dan kleine tekstjes geschreven en deze gemaild naar de Gazet van Antwerpen in de hoop dat ze een bijdrage rond konden leveren, om zo iets los te maken.  Hierop kwam geen rechtstreeks reactie; maar.... intussen is er wel een krachtige en bekwame plaatselijke redactie gekomen, die plaatselijke beleidsbeslissingen en mistoestanden onder de aandacht brengt. Onder andere Guy Van Nieuwenhuysen houdt de vinger aan de pols en is een onmisbare bron van plaatselijk nieuws. En hij doet het zoveel beter dan ik ooit zou kunnen, want ik ben geen schrijver...

Toch heb ik de behoefte om mijn frustraties van me af te schrijven. Hoewel ik weet dat het b-log niet enorm veel wordt gelezen, is het voor mij een ontlading, een catharsis om systematisch mijn gedachten te blijven ordenen... Soms wil ik het opgeven, is het teveel, omdat op het terrein niets verandert... dezelfde mechanismen blijven de vernietiging van onze natuur en onze ruimte verder stuwen....

woensdag 8 december 2021

AA-vallei - het vervolg

Na het rapport van Leo van Broeck lijkt de Aa-vallei het te gaan redden. 

Aan de basis hiervan liggen o.a.

  • een andere kaart waarin het mogelijke overstromingsgebied van de Aa veel ruimer werd ingekleurd (dit is het stukje vooruitschrijdend inzicht waarnaar verwezen wordt??)
  • ook het uitgebreid overleg met de verschillende betrokken partijen

maar vergeten we vooral niet: het ernstig nemen van het protest van de bevolking tegen de zoveelste aanslag op onze natuur; en hier vooral onze natte natuur. Of anders gezegd, zoals we het in onze familie al jaren zeggen: "Ze zijn zot om daar te gaan bouwen; ze kunnen evengoed in een moeras bouwen. Blijf met uw .... af hiervan af; anders beland je met je voeten in het water."

Wat er in de plaats komt, moet toch met argusogen verder gevolgd worden: Zo wordt er o;a. gepleit voor 

het vergunnen van bouwrechten aan de "gedupeerden" die ze elders kunnen opnemen

het verder verdichten van de bebouwing, zowel in de kern als erbuiten; o.a. met het oog op de ouwshift en de eventuele aanleg van warmtenetten. 

 De bouwrechten: 

  • hoeveel mogen de gedupeerden bouwen? want er waren eerst veel meer woonunits voorzien dan er in tweede fase op tafel lagen.... 
  • is het logisch dat gespeculeer met gronden wordt aangemoedigd... o.a. door het uitbetalen van de prijs van bouwgronden, ook als ze toendertijd veel minder werden betaald?

De verdere verdichting

  • blijft m.i. een verkeerd spoor, maar het mantra van het bestuur en de ontwikkelaars: onder dit motto kunnen ze actief blijven binnen de woonkern en zo de laatste stukjes groen inpalmen. Hoe is dit te rijmen met het klimaatplan van de stad? Want zo gaat men het hitte-eiland enkel maar versterken. Intussen zijn de voormalig geroemde "groene vingers" al helemaal verloren: gewoon opgegeven of door de praktijk ondergraven door het volbouwen van de Heizijdse Velden en het binnengebied achter het ziekenhuis Sint-Elisabeth. 
  • Wanneer is het voor elke betrokken partij genoeg? Ik dacht dat de bouwshift een laffe versie was van de betonstop. .... maar dat het erop neerkwam om het ongebreideld verder bouwen af te remmen. Op het veld is het tegenovergestelde merkbaar... overal wordt volop bijgebouwd.  Onlangs nog in het nieuws: de CO2 belasting die beton en cement met zich meebrengt: ga eens op Niefhout kijken en bereken de CO2 uitstoot.... Er zullen nog enkele klimaatplannetjes mogen opgesteld worden om dit te compenseren....



zondag 5 december 2021

Retie kapt bomen...

 De gemeente Retie heeft beslist om 22 gezonde inlandse eiken te kappen in de Bosstraat omdat

  • bewoners klagen van vallende bladeren en eikels
  • sommige bomen met hun wortels de tegels omhoog duwen
  • de zonnepanelen niet het optimaal rendement bekomen.

Toch triestig...

  • als iedereen eens vijf minuten per week zijn deeltje van de straat opkuist is er niets aan de hand
  • een voetpad kan heraangelegd worden...

Toch triestig dat een gemeente zomaar ingaat op zulke klachten van bewoners en niet een stukje aan burgerzin doet.

Volgens prof Muys van de universiteit Leuven is het rendement van een boom (de opbrengst ervan in ecosysteemdiensten voor de mens) recht evenredig met het bladoppervlak van de boom. Dus bomen uitdoen en dit goedpraten door  een aanplant elders is de klok terugdraaien, is zichzelf en anderen een rad voor de ogen draaien.

Maar Retie is niet alleen

  • een tiental jaren geleden heeft de stad Turnhout hier in de buurt een monumentale Amerikaanse eik gekapt, voor ongeveer dezelfde redenen... en het was een Amerikaanse
  • dezelfde reden die Natuurpunt en Agentschap Natuur en Bos al jaren hanteert om hectaren bomen te rooien... 

Wanneer worden bomen eens gewaardeerd als prachtige, bijna kosteloze instrumenten die ons helpen om de klimaatveranderingen en milieuvervuiling in de hand te houden?  Dingen die we moeten koesteren in plaats van allerlei redenen te zoeken om ze te vernietigen?


donderdag 23 september 2021

Groenplan Turnhout

Turnhout lanceert een plan om groen te behouden en uit te breiden (Wouter Adriaensen, GVA, 23 september 2021, p. 11)

Gezette stappen:

  • analyse van het bestaande groen in verschillende categorieën
    • landschappen rond het centrum
    • grote stedelijke groengebieden
    • groene eilanden
    • verbindingen en syntheses
  • om ermee om te gaan 4 strategieën:
    • behoud door bestemmingswijzigingen, aankopen en vermijden van verhardingen
    • versterken door herinrichtingen en ecologisch beheer
    • openstellen van scholen en tuinen
    • groen uitbreiden

Het groenplan wordt eerst toegepast op de wijk 't Stokt. 

  • voortuinen behouden en versterken
  • Stoktseplein en Robsonplein herinrichten tot groene belevingspleinen
  • scholen proberen open te stellen: Sint-Jozefcollege, Campus Zenit, basisschool Kameleon

Zoals het met de hovenierderij Dierckx is gelopen, kan men niet voorkomen, aangezien het om bouwgrond gaat. Wel kan de stad nog randvoorwaarden opleggen.

Een plan... maar wat is het resultaat?

De stad Turnhout is goed in het plannen maken. Maar wat is het resultaat ervan? De enige die iets realiseren zijn de projectontwikkelaars die systematisch de rand van de stad volbouwen en ook alle groene plekjes in de stadskern inpalmen. Hier en daar wordt een boompje of een haagje gezet. Dit is het grote probleem: deze firma's hebben het grote geld in handen. Dit konden ze verwerven door een belachtelijke regeling: nl. dat ze voor hun diensten (die gemakkelijk door een ambtenaar zouden kunnen worden verricht) een percentage op de verkoopprijs van woningen en panden mogen en kunnen aanrekenen. Natuurlijk stijgen de woningprijzen dan, want hoe duurder de woning, hoe meer hun winst... en daarmee kunnen ze nieuwe projecten realiseren, en niemand kan hun tegenhouden; want ze bezitten over meer middelen dan het stadsbestuur. Als er gronden te koop komen, kan het bestuur niet concurreren met de ontwikkelaar; ze houden hen liever te vriend en maken deals... Maar fundamenteel bepalen zij de ruimtelijke ordening. De stad heeft zich aan de toestand aangepast; het enige wat men doet is binnen een gebied een of enkele "strategische" percelen opkopen om betrokken partij te worden.

Het Stokt

De voortuinen behouden en versterken 

Elk jaar zijn er wel enkele voortuinen die sneuvelen in de wijk; ze worden versteend. Dit vooral voor het parkeren van auto's en soms omdat men dan minder onderhoud eraan heeft. Het stadsbestuur heeft hier weinig of niets tegen gedaan: een tekort aan vooruitzien (als men een woning renoveert - wat met de tuin? ) opvolging, een tekort aan sanctionering (in sommige gemeenten heeft men een periode gekregen om de tuinen terug te ontharden; hier niets....).  In de straten met voortuinen zijn er veel mogelijkheden om, mits een minimale inspanning, de tuin terug vogel- en insectvriendelijk te maken. Waarom niet met de Tuinrangers erop uit trekken? waarom niet de buurt mobiliseren om dit op enkele zaterdagen samen aan te pakken?  

Het Robsonplein is een groen plein: de hagen en struiken die er staan, gecombineerd met de enkele grote lindes die er staan... goede schuilplaatsen voor talrijke mussen, kauwen en andere vogels. Er is mogelijkheid voor de kinderen om op het speeltuig te spelen, tafeltennis, petanque. De herinrichting gaat veel centjes kosten, dreigt de bestaande vogelkolonies te verstoren, en brengt weinig of geen extra belevingsmogelijkheden. Dus waar ligt de winst?

De terreinen van de scholen zijn prachtig en uitgestrekt. Maar... Al veel jaren heeft het Sint-Jozefcollege zijn terrein afgeschermd en gesloten buiten de schooluren. Dit omdat men last heeft gehad van vandalisme. Enkele jaren geleden heeft ook de campus Zenit zijn domein helemaal omheind; waarschijnlijk om het probleem van achtergelaten vuilnis te bekampen.  Het openstellen van de terreinen van Kameleon zal ook niet zonder problemen zijn, omdat deze zich ook volledig onttrekken aan sociale controle. Dus... ik wens het stadsbestuur veel succes ermee.

Conclusie

Veel geld uitgegeven aan het vaststellen van de toestand, en het maken van plannen..

In realiteit gaat het leven gewoon door: de overblijvende plekken worden volgebouwd (denk aan appartementsgebouw aan de Visbeek, de huizen aan de Koningin Astridlaan, de bijgemaakte straat met huizen in de Hertoginstraat, de uitbreiding van het aantal huizen van de Ark aan Stoktseplein, de enkele percelen aan de Oude Beersebaan, drie huizen in de Kongostraat, het bijbouwen van een blok in de Collegestraat) Als de stad zogezegd groen uitbreidt is dit door het een andere naam te geven... 

Reacties

Bart Voordeckers heeft gelijk, als hij in een reactie zegt dat het Stokt een slecht voorbeeld is. Het Stokt is verloren, omdat alles al volgebouwd is. Dat men beter eerst eens kijkt naar gebieden waar meer groen bedreigd wordt. Of wacht men hier ook tot het kalf helemaal verdronken is. 

Mijn reactie: Hierboven zijn verschillende stukken opgesomd waar groen is verdwenen. Duid eens een stukje groen aan dat er is bij gekomen?

Een verzoek via mail aan schepen Baeten om het plan te kunnen inkijken bleef onbeantwoord; ook na nog een herinneringsmail. En dit is niet de eerste keer... kwestie van de kloof tussen politiek en burger zeker niet te klein te laten worden?




 

 

 

 

 


dinsdag 21 september 2021

Reeën en patrijzen

Reeën

20 sept 2021: Groot nieuws: een loslopende hond heeft in het Vennengebied in Turnhout een ree achtervolgd. Het dier kwam ongelukkig in een draad terecht en werd gewond, mogelijk ernstig. Verontwaardiging alom. Nogmaals wordt aangedrongen om met honden enkel aangelijnd te wandelen. We kunnen verwachten dat de controles daarop weer verstrengd zullen worden. 

Inderdaad een spijtig voorval... Maar morgen worden de reeën weer massaal afgeschoten door de jagers; en daar kraait niemand naar. En omwille van dit voorval kunnen weeral duizenden honden mooi aan het lijntje blijven, niet de vrijheid genieten om eens lekker los te kunnen lopen, en de kilootjes komen er netjes bij, net zoals bij de baasjes. In Nederland heeft men grote hondenlosloopzones, ook mag de hond met een easyglider langs de fiets lopen .... in Vlaanderen???

Terug even naar onze ree:

Ter illustratie de statistiek


 

(bron: Inbo

Steeds worden er meer en meer reeën afgeschoten. De jagers moeten niet beweren dat ze enkel oude en zieke dieren viseren, want er worden veel meer jonge exemplaren afgeschoten dan volwassen dieren. De grootte van het afschot wordt bepaald op basis van het afschot van het vorige jaar; dus niet op het aantal dieren dat er in een gebied is. Het plezier van de jagers staat voorop. Zie ook: animal rights.

Patrijzen

Dezelfde dag in de krant: Patrijs op je bord wordt duurder door striktere jachtvoorwaarden...
Tot vorig jaar mochten de jagers zelf de hoeveelheid patrijzen bepalen: deze stappen hun gebied af en lieten hun honden erdoor lopen om te zien hoeveel patrijzen opvlogen.
Vanaf dit jaar wordt er anders geteld: het domein wordt ingedeeld in gebieden; per gebied wordt het geluid van een patrijs nagebootst en men telt hoeveel patrijzen hierop reageren.
De norm blijft 3 koppels per honderd hectare open ruimte. 

Resultaat:
Van de 180 erkende wildbeheereenheden namen er dit jaar 74 deel aan de patrijzentelling; 37 mogen jagen. Vorig jaar waren er dat nog meer dan 100. 

Conclusie:
Toch wel heel eigenaardig... ofwel een enorme terugval van de populatie op een jaar, ofwel hebben de jagers de overheid jarenlang besodemieterd. Maar ja, dit is de overheid haar eigen schuld, als men de gebruikers zelf de voorwaarden laat bepalen.... 

Hubertusvereniging Vlaanderen klaagt dat de regels tijdens de rit zijn veranderd.... Dit is niet waar, ze zijn gewoon veranderd omdat het noodzakelijk is. De jagers zitten niets in met het al of niet voortbestaan van een soort; dit wordt hier duidelijk bewezen; enkel hun zogenaamd pleziertje telt. Hopelijk draagt deze maatregel ertoe bij dat we nog af en toe een patrijs kunnen spotten op onze wandelingen.

De Hubertusvrienden vermelden nog even dat de patrijs op het bord daardoor duurder zal worden. Ze pleiten om zelf vlees te mogen verkopen, zonder officiële tussenpersonen. Zo kunnen ze nog gemakkelijker en winstgevender onze alsmaar zeldzamere dieren laten oppeuzelen door enkele parvenu's. Voor we het weten hebben we onze laatste patrijs opgegeten...

En Demir...

petje af

  • want ze probeert wat te verbeteren, enkele mistoestanden aan te pakken

maar fundamentele veranderingen blijven uit zoals

  • de bescherming van zonevreemde bossen 
  • een mogelijkheid om het weinige resterende groen in de binnensteden te kunnen beschermen tegen de projectontwikkelaars
  • het echt aan banden leggen van de jacht (oa het anders bepalen van de jachtgebieden)
  • een systematische vooruitziende aanpak van toekomstige droogtes




 

 


vrijdag 2 juli 2021

De laatste stukjes groen in Turnhout

Bouwpromotor koopt deel voormalige hovenierderij Dierckx

Projectontwikkelaar Danneels heeft een deel gekocht van de hovenierderij, gelegen tussen Otterstraat, Boomgaardstraat, Jef Van Heupenstraat en Bentelstraat.
Schepen van Ruimtelijke Ordening Baeten reageert verrast. We bekijken welke randvoorwaarden de kunnen opleggen en inventariseren de bomen.
Een buurtbewoner: Had de stad dit maar gekocht, het zou  een mooi stadspark zijn.

bron: G Van Nieuwenhuysen  GVA 12-13 juni 2021 p 17.

 
Enkele jaren geleden gingen we met de werkgroep "Natuur in de stad" van Natuurpunt hier langs: een prachtig stukje groen in de stadskern. 
 

Beleidskader voor behoud groen stadslongen ontbreekt 

Wout Schafraet: De groene longen in de binnenstad verdwijnen. Het initiatief wordt altijd aan de projectontwikkelaar gelaten. Er wordt enkel wat groen bewaard om de prijs van de woningen op te drijven, maar niet in functie van de leefbaarheid. 
Bart Voordeckers: tegen december 2020 zou een beleidskader voor de groene binnengebieden worden uitgewerkt; er is niets van terechtgekomen.  In het ruimtelijke structuurplan 14 jaar geleden, staat dat het de bedoeling is om groene gebieden in de stad open te houden. 
bron: Guy Van Nieuwenhuysen GVA 30 juni 2021, p 17

Al heel lang is dit proces bezig: alle groen in de binnenstad verdwijnt, alles wordt volgebouwd; dit onder het mom van "inbreiding" het behoud van het groen aan de rand en de buitengebieden. Als mensen van het bestuur hierop worden aangesproken zegt men altijd: we kunnen het niet tegenhouden, het staat ingekleurd op het gewestplan als woongebied.
Waarschijnlijk maakt het ontbreken van de beleidsinstrumenten het niet gemakkelijk, maar nu  blijkt ook dat het bestuur van Turnhout het ook vertikt om hetgeen ze kunnen doen, te realiseren. Bewust of onbewust? Gevolg: inderdaad, de bouwpromotoren hebben vrij spel, enkel een haagje hier of een struikje daar, of een wegkwijnend boompje tussen torenhoge muren van beton (cfr Turnova) kan er nog af. 
De stad is al enkele jaren bezig met het inventariseren van bomen in de stad. Oke, mag gebeuren, maar als er geen maatregelen zijn, heeft dit geen zin, want binnen enkele jaren blijven er geen bomen meer over en kan de inventaris worden weggeworpen. 
De stad trekt geld uit om strategische aankopen te doen om het groen te bewaren, belachelijk weinig, maar waarschijnlijk kan het ook nooit genoeg zijn om te concurreren met de inmiddels belachelijk rijk geworden bouwpromotoren. Deze gelden worden gebruikt om hier en daar een klein perceeltje in een verkaveling te kopen, zodat er een speelpleintje kan gezet worden of iets anders om de bevolking te paaien en de prijzen van de woningen te verhogen en het imago op te poetsen. 
Dus zeg gewoon: we willen gewoon de boel hier volbouwen, doe maar mannen. Onze beweringen rond een groene, beleefbare stad, het tegengaan van hitte-eilanden in de stad enz... dit is allemaal voor de schijn.

Niet alleen

Ook anderen wijzen op hetzelfde.
In Taxandria, tijdschrift van de Turnhoutse heemkundige kring, schreef de voorzitter Bert Hendrickx een artikel over het Turnhouts stadspark over de geplande nieuwe sporthallen. "Opnieuw verdwijnt een stuk groen uit het Stadspark dat stelselmatig wordt ingenomen door bebouwing. In de toekomst moet er zeker over gewaakt worden dat het groen in het Stadspark maximaal gevrijwaard wordt."
In het slot van het artikel somt hij enkele groengebieden aan de rand van de stad op. Maar: niet enkel aan de rand, maar ook zeker ook in de binnenstad heeft de centrumbewoner nood aan een kleine oase. Hij pleit hier voor een park aan de Begijnenstraat - Paterstraat. 
bron: Taxandria, 2021, nr 2, p 48
Maar dit heb ik al aangekaart bij schepen Wittebolle. Reactie: de strategische gelden worden niet in deze zin gebruikt. Mijn reactie: dus wachten tot ook hier een projectontwikkelaar alles volbouwt, en de stad zorgt voor een haagje en een bankje als we geluk hebben.


 
 



donderdag 25 maart 2021

Wild (zogezegd) beschermen met drones

Het Agentschap Natuur en Bos, het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek en de Hubertus Vereniging Vlaanderen gaan drones inzetten om aan wildbeheer te doen en om maaislachtoffers te vermijden. Met drones wordt gekeken waar wilde dieren zoals hazen en patrijzen zitten. Zo kan men voorkomen dat ze onder de machines belanden. (bron)  

Op het eerste gezicht mooi initatief

Maar

Initiatief vanuit Hubertusvereniging: de jachtvereniging. Met andere woorden: we gaan patrijzennesten hazen en ander wild redden om ze later te kunnen afschieten. Resultaat voor de dieren is iets verschillend, maar fundamenteel hetzelfde: dood. Het zou mooi zijn dat ANB en Natuurpunt het initiatief nam, met het doel de bescherming van de weidevogels, niet met het oog op het bevorderen van de jacht.

Dit is hetzelfde dan de maatregel om honden niet los te laten in natuurgebieden. De meeste honden doen absoluut geen kwaad. Maar dan komt men met de enkele uitzonderingen: een ree die achtervolgd is en doodgebeten is door een hond; een reekalfje dat niet meer wordt verzorgd door haar moeder door de verstoring. Men geeft dan wel toestemming aan de jagers om de reeën af te schieten, zogezegd omdat ze jonge aanplant van boompjes opvreten.  Boompjes die werden aangeplant, omdat men enkele meters verder het zoveelste bos heeft afgezaagd....


maandag 15 maart 2021

Ravels kamp: vervolg: woord en wederwoord

In Ravels kamp heeft Natuurpunt een groot deel ontbost, dit om het oude glooiende heidelandschap te herstellen en waterinsijpeling mogelijk te maken.  (zie een van de vorige posts). Dat men bomen gaat uitdoen omdat ze water verdampen is een aanval op het bestaan van bomen zelf. 

Via een vriend kreeg ik een verantwoording van de acties van Natuurpunt. Dus: 

Woord...

  1. Natuurpunt is een organisatie die als doel heeft voor meer een betere natuur te zorgen. Hierbij wordt klimaatrobuuste natuur belangrijk geacht, maar is geen doel op zich. Klimaatbeleid moet door de overheid gevoerd worden. En die laat het een  beetje na. Je kan natuurpunt dus niet verwijten dat ze voor kwalitatieve natuur zorgen en minder aandacht hebben voor milieu.

  2. Naast de klimaatcrisis is er een biodiversiteitscrisis aan, de gang. Wetenschappers achten het gevaar voor het leven op aarde groter door het verlies aan biodiversiteit groter dan het veranderende klimaat. Anderzijds versterkt de klimaatverandering het biodiversiteitsverlies. En vergroot ze zo onrechtstreeks ook de biodiversiteitscrisis. Veel soorten verdwijnen aan een hoog tempo. Dat zet een kettingreactie in gang die ertoe zal leiden dat onze voedselvoorziening in gedrang komt, onze bossen afsterven, plagen komen, ...

  3. In 1992 werd Europees vastgelegd welke habitats we gingen beschermen. Hierbij is biodiversiteit als uitgangspunt genomen. Elke lidstaat kreeg een oppervlakte aan habitats die ze moesten beschermen en de daaraan verbonden natuurdoelen. Voorbeelden van natuurdoelen zijn Natte Heide, Eiken-berkenbos, droge heide, kalkmoeras, slikken en schorren, wandelend duin, glanshaver graslanden, ....

  4. Deze gebieden zijn per lidstaat ingedeeld op basis van de geschikte bodemtypes en historisch voorkomende natuurtypes.

  5. En voor Vlaanderen zijn dat weinig bossen. Dit betekent dat natuurontwikkeling zich ook op de vastgelegde types toespitst en daar zijn ook subsidies aan verbonden. Als natuurpunt dus heide aanlegt, krijgen ze daar subsidie voor. Planten ze een dennenbos aan krijgen ze niks, om het kort door de bocht te zeggen.

  6. Maar aan die verschillende natuurtypes hangen heel wat soorten aan, zowel fauna als flora. Deze soorten komen hier dan ook voor. Zo is de soortenrijkdom op een heidelandschap vele malen groter dan in een bos. Maar dat gaat over insecten, vlinders, kleinere soorten. Dus die zijn niet zo zichtbaar. Maar die gebieden zijn wel veel belangrijker voor biodiversiteit dan bos. Mensen zien graan een ree lopen, maar een ree draagt veel minder bij tot biodiversiteit dan een mier of een wilde bij.

  7. Er werden in Vlaanderen de afgelopen jaren veel bossen gekapt. Deels voor herstel van heide en duinlandschappen maar deels ook voor verjongen van bossen en omvorming tot loofbossen. Dit gebeurt ook op grote schaal in de hoge vijvers. De dennenbomen worden voor een groot gedeelte gekapt. Niet allemaal want er zijn ook soorten die dennenbomen nodig hebben. Door deze te kappen wordt er plaats gemaakt voor loofbomen. Dit is eigenlijk natuurlijke successie. Een bos in onze streken evolueert steeds naar een eiken berken bos. Door te kappen wordt dit proces versneld. De kwaliteit van de bossen neemt ook toe door dat kappen en dat uit zich in een toename van de bossoorten. Heel wat bosvogels doen het beter dan 10 jaar geleden.

  8. Door Margaretha van Oostenrijk werden in de 18e eeuw veel dennenbossen aangeplant. Nadeel van dennen is dat die heel het jaar door naalden dragen en heel het jaar door fijn stof (gebonden aan stikstof) uit de lucht halen. Door de hoge stikstofconcentratie in de lucht door landbouw en verkeer zorgen deze dennenbomen ervoor dat de grond zo sterk verzuurd dat bossen zichzelf doodgroeien.

  9. Vlaanderen is steeds een weinig beboste regio geweest. Bossen zijn hier van nature weinig voorkomend. op de historische kaarten bevinden de bossen zich op de voedselrijke gronden. Dit zijn de afzetgebieden van rivieren en de leemgronden. Op de Ferrariskaarten bevinden de bossen zich in Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en Oost-Westvlaanderen. Omdat dit de interessante gronden waren zijn deze door de landbouw in gebruik genomen en zijn de bossen in die streken verdwenen. De kempen is traditioneel gekend voor een arme grond. Heide, vennen, duinen, moerassen dat zijn de natuurtypes die hier voorkwamen. Omdat er na de veenwinningen nood was aan andere verwarmingsbronnen zijn hier dennenbossen aangeplant voor energie. Deze bomen werden op de armste gronden geplaatst. Deze gronden waren ongeschikt voor landbouw.

  10. Wat ze in Ravels willen bereiken is het herstellen van stuifduinen. Deze duinen vormen een kom waar hemelwater wordt opgevangen. Dit hemelwater infiltreert en komt in de omgeving als kwelwater boven als ven. Dit water is door de lange tijd tussen neerslag en bovenkomen als kwel uitgezuiverd. Dit is dus nutriënt arm water. Hier gedijen de soorten die op arme gronden groeien. Dit zijn de planten die echt in de kempen thuishoren. Deze planten en de insecten die ze aantrekken zijn ondertussen zo zeldzaam geworden dat ze rode lijstsoorten geworden zijn. Deze ingreep is dus heel belangrijk in het kader van het behoud dan deze zeldzame soorten. Door het kwel water wordt natte natuur gecreëerd. Natte natuur is een natuurtype dat zorgt voor een hoge captatie van CO2. Dus op dat vlak draagt dat inderdaad bij aan het klimaat.

  11. Door water te laten infiltreren en hierdoor een hogere waterstand te creëren zorg je voor een milderende werking op opwarming. Als de zon instraalt op de aarde gaat de eerste energie van de zon naar het verdampen van grondwater. Enerzijds gebeurt dat door de planten die via evapotranspiratie water verdampen. Anderzijds is dat door verdampen van bodemwater. Verdampen van water heeft een koelende werking. Dus deze mechanismen temperen in de zomer de hoge temperaturen. Hoe hoger de grondwaterstand, hoe meer water verdampt kan worden en hoe langer hitte kan tegen gehouden worden. Eenmaal het bodemwater verdampt is wordt alle zonne-energie omgezet in warmte die uitstraalt naar de omgeving. Zeker de zandgrond in de kempen warmt snel op. Dus een hogere grondwaterstand zorgt voor een langer koeleffect. In dat kader zijn de maatregelen van natuurpunt inderdaad effectief om hitte te bestrijden. 

Alhoewel de argumentatie goed is opgebouwd ben ik het op een aantal punten toch fundamenteel oneens. Dus..

Wederwoord

  1. Bomen zuiveren CO2 (een volwassen boom tot 24g per jaar) en stikstof  uit de lucht; 16 keer meer fijn stof dan lage vegetatie. Dat de bomen deze stoffen in de bodem opslaan wordt nu als argument tegen hen gebruikt, maar we mogen blij zijn dat ze uit de lucht worden gehaald. Het verschil met heide is dat heide minder efficiënt is op deze vlakken en dat de stoffen in de bodem worden opgeslagen. Men moet de oorzaken aanpakken (verkeer, industriële landbouw enz) in plaats van de wezens te vernietigen die ons helpen om de gevolgen van onze vervuiling te beperken.

  2. Naaldbomen zijn nog effectiever dan loofbomen, omdat de naalden het hele jaar door blijven staan, en dus aan fotosynthese kunnen doen. Bovendien desinfecteren naaldbomen de lucht.  Dennenbomen zijn goed bestand tegen droogte en gedijen op schrale gronden die hier voorkomen – dus bomen voor de toekomst, terwijl ze juist massaal werden gerooid. Ook dennenbossen kennen hun flora (zwammen, mossen enz) en hun fauna (kevers, vogels: oa havik, zwarte mees…) Als men de bossen rooit verdwijnt daarmee een stuk van hun leefgebied.

  3. Veel exoten groeien snel, zijn daardoor nog efficiënter in luchtzuivering.

  4. Bossen verdampen een deel van het water, maar zorgen ook voor een geleidelijke insijpeling van het water. Bovendien kan het in bossen tot 6 graden koeler zijn dan erbuiten en geven een zalige schaduw aan mens en dier. Ze helpen dus tegen de klimaatopwarming. Daarnaast fixeren ze de bodem tegen erosie enz. en zijn ze een biotoop: een leefgebied voor dier en plant, misschien niet zo zeldzaam als wat op de hei leeft, maar ze hebben ook recht op een leefgebied.

  5. Om de waterstanden te verhogen zijn andere maatregelen nodig dan ontbossing: het plaatsen van stuwtjes op grachten en beken om het water te laten insijpelen in de omliggende gronden, het verbieden van verdere bebouwing en verharding, het beperken van oppompen voor landbouw en veeteelt, enz. Door hiervoor ontbossing te gebruiken raakt men het bestaan van bomen op zich en dempt men een put (tekort aan water) met iets wat voor ons van levensbelang is (zuivere lucht). Met elke gerooide boom gooit men telkens een complexe machine weg, die we zomaar gratis hebben gekregen, die ons zuivere lucht bezorgt.

  6. Bij Natuurpunt en ANB stelt men telkens één eigenschap van bomen (exoot, waterverdamping, bodemverzuring, niet bestemd tegen de zon…) in een negatief daglicht om een argument te hebben om te rooien. Men vergeet dan de andere positieve eigenschappen, men vergeet te kijken naar de algemene balans. Het toppunt is het rooien van honderdjarige beuken in relatief goede staat omdat ze zogezegd niet opgewassen zijn tegen de klimaatverandering en vervangen worden door bomen die er beter tegen bestand zijn.

  7. Als ik deze redenering doortrek, zoals zo vaak tegen bomen wordt gebruikt: honden plassen tegen bomen, daardoor verzuurt de grond errond wat slecht is voor de bomen: dus laten we alle honden maar afmaken… en vergeten dat het levende wezens zijn, die zoveel plezier kunnen verschaffen aan hun omgeving. Neen, dit is te extreem… de mannetjeshonden heffen meer hun poot tegen de boom, dus laat ons enkel de reuen afmaken. In plaats van zich te richten op het beperken van de oorzaken en hier politiek zijn stem te laten horen, richt men zich tegen datgene wat de gevolgen voor ons proberen in te perken.

  8. In een land waar, zoals je zelf zegt, er heel weinig bossen zijn, en waar extreme bevolkingsdichtheid, industrialisatie en mobiliteit heersen, moeten we extra spaarzaam zijn op de weinig bossen die er zijn. En dan doet het pijn dat natuurbeheer hier blijkbaar gelijk staat aan ontbossing. En het argument van het heraanplanten geldt maar beperkt: vroeger zei Natuurpunt zelfs dat ze niet moesten heraanplanten, nu doet men het… maar om hetzelfde effect te hebben moet er veel meer heraangeplant worden (volwassen bomen hebben veel meer zuiveringseffect, veel van de aanplant gaat nog verloren enz…)

  9. En wat krijgen we in de plaats? Heide??? Ik zie veel meer maanlandschappen, gedomineerd door pijpenstrootje en mossen, met hier en daar een plukje heide ertussen. Niet te vergeten: heide is geen natuur, is cultuur: enkel tot stand gekomen door tientallen – honderden jaren extreme uitputting van de bodem en heel moeilijk in stand te houden (zoals de natuurbeheerders kunnen beamen).