Ruimtelijk kader Vlaanderen-2

voor het ruimtelijk structuurplan en gevolgen zie de pagina ruimtelijk kader Vlaanderen-1 

Vlaanderen blijft bouwen. Hiervoor moet je niet te ver kijken. Zowel in de stad, als erbuiten wordt er verder lustig op los gebouwen.
In deze bijdrage gaan we op zoek naar een aanzet tot een antwoord op volgende vragen:
  • voor wie wordt er gebouwd?
  • door wie wordt er gebouwd? 
  • wie heeft het voor het zeggen?  
  • wie wordt er beter van?
De eerste vraag beantwoorden we door een blik te werpen op VRIND 2014. De andere vragen worden benaderd vanuit nieuwsberichten uit de periode van begin 2015.
Een bijdrage die meer de nadruk legt op de bespreking van enkele beleidsdocumenten vind je in pagina Ruimtelijk kader Vlaanderen-1.

Voor wie wordt er gebouwd?

Hiervoor doen we vooral een beroep op de gegevens van VRIND 2014 (bron), de Vlaamse Regionale Indicatoren.

Het Vlaamse Gewest kende 6 381 900 inwoners in 2012. Tussen 2000 en 2013 groeide de bevolking aan met 7%.  
7.3% van de inwoners van Vlaanderen zijn vreemdelingen of personen met een huidige niet-Belgische nationaliteit. In 2000 was dit er nog 4.9%.  In grote steden is het aantal vreemdelingen in de totale bevolking de afgelopen jaren boventallig toegenomen.
17.7% van de inwoners is van vreemde afkomst. Dit zijn personen 
-met als huidige een niet-Belgische nationaliteit of 
-geboren met een niet-Belgische nationaliteit of 
-waarvan moeder en/of vader geboren zijn met een niet-Belgische nationaliteit. 
Enkele aanvullingen hierbij vanuit andere bronnen:
Begin 2011 woonden bijna  924.000 personen van vreemde herkomst in het Vlaamse Gewest (15% van de totale bevolking). Het aandeel van de personen met een vreemde nationaliteit bedraagt 7%.
"De grootste groep personen van vreemde herkomst zijn de personen van Nederlandse origine. Daarna volgen de personen van Marokkaanse herkomst, de personen van Oost- Europese herkomst en de personen van Turkse herkomst. De personen van vreemde herkomst wonen vooral in de grootsteden en centrumsteden, de  Vlaamse Rand rond Brussel, de grensstreek met Nederland, in de provincies Antwerpen, Limburg en Midden-Limburg. Personen van Nederlandse herkomst wonen vooral in de grensstreek  met Nederland, personen van Zuid - Europese en Turkse herkomst vooral in Limburg en personen van Marokkaanse herkomst vooral in de regio tussen Antwerpen en Brussel."(bron)
In 40 Vlaamse gemeenten ligt het aandeel personen van vreemde herkomst hoger dan 20%. Het gaat vooral om de gemeenten in Midden - Limburg, de gemeenten in de rand rond Brussel, de gemeenten aan de grens met  Nederland in de provincies Antwerpen en Limburg. Naast de 2 grootsteden gaat het om  Genk (48%), Mechelen (25%) en Leuven (24%).  Turnhout komt met net geen 20% wel dicht in  de buurt. (bron)
 Begin 2013 was 18.8% van de bevolking 65 jaar of ouder, in 1990 was dit nog 14%.

Bevolkingsverloop in 2010:
Natuurlijke aangroei
   geboortecijfer:  70 000
   sterftegevallen: 58 000
saldo natuurlijk verloop: 7500 aangroei

Migratie
-buitenlandse migratie
   63 000 immigranten
   47 000 emigranten
-binnenlandse migratie (immigratie en emigratie van andere gewesten)
saldo ong 7000

Dus: de bevolking neemt vooral toe door buitenlandse migratie, minder door natuurlijke aangroei, nog minder door binnenlandse migratie

Levensverwachting
2011  man 78.71  vrouw 83.62
2012  man 78,68  vrouw 83.47
De levensverwachting is in 2012 niet meer gestegen, zelfs lichtjes gedaald. De levensverwachting is het gemiddeld aantal jaren dat een pasgeborene mag verwachten te leven wanneer die tijdens zijn of haar leven de sterfterisico's per leeftijd zou doorlopen zoals die heden zijn waargenomen in zijn of haar geboortejaar.

Aantal huishoudens
tussen 2000-2013 een stijging met 13%; het aantal personen in private huishoudens is in deze periode gestegen met 8%
Dit wijst op verdunning van de huishoudens: 
gemiddeld 2.45 personen per huishouden in 2000, 
gemiddeld 2.34 personen per huishouden in 2013.
6/10 wonen samen met een partner, daarvan woont 1/5 ongehuwd samen.

Knack 13 febr2015
'Mensenhandel levert 2.500 tot 3.000 euro per vluchteling op volgens Wim Bontinck; hoofd cel mensenhandel Federale Politie. Het zijn dus blijkbaar niet de armsten van de armsten die de vlucht naar Europa ondernemen.

Door wie wordt er gebouwd? 


In het nieuws van 2 febr 2015:
Het aantal arbeidsplaatsen in de bouwsector zal blijven dalen. Voor 2015 gaat de sector uit van een verlies van 6000 banen. Sinds 2011 zijn er al 12.400 jobs verloren gegaan. Dit is niet het gevolg van een terugval in de bouw. De activiteit zal hetzelfde blijven of licht dalen. Maar deze daling is een gevolg van de aanhoudende sociale dumping. Goedkopere buitenlandse werknemers komen hier het werk doen. Ook al eerder werd naar dit fenomeen verwezen. (bron)
Bijvoorbeeld Express be 1 okt 2014 (bron):
Volgens de Bouwunie telde de Vlaamse bouwsector in augustus 2014 94.972 arbeidsplaatsen. Dit zijn er 2.500 minder dan in het begin van het jaar. 7.300 jobs verdwenen al in de vorige drie jaren. Buitenlandse onderaannemers bieden goedkopere arbeid aan op de werven.Maar dit gebeurt ook vaak niet-legaal.  Door deze praktijken bedreigen de tewerkstelling van de Belgische bouwvakker.

Geregeld duiken er berichten op over tekorten aan bouwgronden, terugval van bouwaanvragen, enz. Op 19 februari 2015 was het weer prijs: "Gedaan met bouwen over tien jaar." (bron). In het artikel wordt gewezen op het krimpen van de oppervlakte per woning. Ook: "12 jaar geleden is in het RSV bepaald dat nog 16.5% van de totale oppervlakte in Vlaanderen bebouwd mocht worden; hiervan is nog 3% over. En over 10 jaar is er niets meer. Dan is het onherroepelijk gedaan met bouwen." Wie zegt het? Marc Dillen, directeur-generaal van de Vlaamse Confederatie Bouw. Met andere woorden: regering, politiek.... zorg er nog maar eens voor dat er meer oppervlakte wordt vrijgegeven, zodat onze economische activiteit niet gehinderd wordt... Laat we ons niet teveel aantrekken van de gevolgen voor het milieu, het welzijn van de burgers enz. (Ik moet toegeven: mijn vertaling van de woorden is misschien wel wat aan de vrije kant, maar daar komt het toch grotendeels op neer)

Wie wordt er beter van?

Vlaanderen bouwt en blijft bouwen....
Dit betekent dat binnen enkele tijd het hele grondgebied nagenoeg volledig zal volgebouwd zijn.
Illustratie hiervan een kaartje met een terugblik en een prognose... (bron, verwijzend naar doctoraal proefschrift KUL)
 


Niet alleen de woningbouw doet beroep op de schaarse bodem, maar ook de industrie. Getuige hiervan de industrieterreinen die door de IOK in de regio Turnhout worden ontwikkeld. (bron) 
  • Hoge Mauw Arendonk zo goed als uitverkocht
  • Hoven Balen alles toegewezen
  • Looi Rijkevorsel nog 1 perceel over
  • Gierlebaan Tielen (Kasterlee) ontwikkeling is nog bezig, er zijn al 12 kandidaten
  • Veedijk in Turnhout  loopt minder.
Wat dit laatste juist betekent wordt niet verder gespecificeerd. De toenmalige burgemeester voorspelde veel extra tewerkstelling. Intussen zijn we zeker al vijf jaar verder en zijn er enkele bedrijven op de immense vlakte gevestigd. Vraag blijft dan nog hoeveel nieuwe tewerkstelling deze bedrijven hebben geleverd en hoeveel gewoon een hervestiging is van bestaande activiteiten.


En dan zijn er natuurlijk nog de handel: kleinhandel, groothandel en winkelcentra. 
Ter illustratie: De Vlaamse regering heeft op 13 februari 2015 zijn fiat gegeven aan het project Uplace. De Raad van State had serieuze vragen gesteld bij het eerdere ontwerp. Nu hecht men zijn goedkeuring aan een tweede versie: de winkelruimte binnen het project blijft hetzelfde, ze zullen iets minder kantoren kunnen bouwen, de winkelruimte in de omgeving zal wel beperkter zijn dan eerst, de projectontwikkelaars zullen meer moeten instaan voor verbindingen naar buiten en zullen geen schadeclaims meer kunnen indienen. De projectontwikkelaar die hierachter staat is Bart Verhaeghe, voorzitter van voetbalclub Brugge.  Hij reageerde op het nieuws van 14 februari 2015 dat het Uplace een plaats verdiende omdat het mix zou worden van experience-winkels, maar ook een bioscoop en een fitness-zaal. Dus een totaalervaring....
Paul de Grauwe, (bron) intussen professor aan de business-school in Londen, reageerde in zijn commentaar dat hij niet inzag wat winkels aan beleving zouden bijdragen, dat er winkels genoeg zijn en dat de Vlaamse overheid beter zou investeren in zaken die niet de privé-belangen dienden, maar het collectief belang, bijv. in scholenbouw. 
Unizo voorzag dat vooral de handelaars in de omliggende steden en gemeenten de dupe ervan zouden worden. In plaats van het versterken van de stadskernen, worden deze met deze beslissing verder in hun leefbaarheid bedreigd.
Touring voorspelt dat er door deze beslissing 4 km file bij zal komen op de Brusselse ring. (bron)
Groen reageerde dat de verliezers vooral het milieu, de mobiliteit en de kleinhandel zouden zijn.
Hoe dit dan te verklaren?
Paul de Grauwe (bron) zei dat politiek en projectontwikkelaars elkaar vaak zagen, een clubje vormde... zodat ze om den duur elkaars perspectief gingen innemen en elkaars belangen gingen verdedigen.
Wat we al lang op plaatselijk vlak zien gebeuren, blijkt ook op gewestelijk vlak hier duidelijk aangetoond: de versmelting van belangen van de politieke overheid met de projectontwikkelaars, die steeds meer financiële en andere macht krijgen. Het is blijkbaar niet voor niets dat Marc Poucke, na zijn riante vergoeding bij de verkoop van zijn bedrijf, als eerste investering het bouwbedrijf Versluys heeft uitgekozen (dat ook hoofdsponsor is van Oostende tussen haakjes). (bron) Dit is o.i. toch niet een investering in beginnende bedrijven of innovatieve sectoren... Neen, ons kent ons, en samen voor meer invloed, geld en macht... en we bouwen intussen de kust verder vol.
Dus wie wordt er beter van? 
  • niet degenen die een enkele eigendom in bezit hebben
  • niet de kopers, voorlopig toch nog niet 
  • niet de Vlaamse bouwvakkers 
  • niet het milieu
  • niet de mobiliteit
  • niet de leefbaarheid....

Staan wel meer aan de winnende zijde 
  • de eigenaars van de gronden
  • de projectontwikkelaars
  • en verder? 
Misschien is het interessant om zelf de vragen eens te beantwoorden die in het begin van deze pagina werden gesteld. Probeer het antwoord in één zinnetje te formuleren:
  • voor wie wordt er gebouwd? 
  • door wie wordt er gebouwd? 
  • wie heeft het voor het zeggen?  
  • wie wordt er beter van?

Geen opmerkingen:

Een reactie posten